Hatırlatma Dozları Hangi Aşı ? Türkiye’de Covid 19 hadise sayılarının artışa geçmesiyle hatırlatma dozu aşıları ve maske takılması yine gündeme geldi.
Hatırlatma Dozu Hangi Aşı Olmalı Tartışması
Sağlık Bakanlığı datalarına nazaran 4-10 Temmuz haftasında olay sayıları 117 bin 95’e ulaştı. Türk TORAKS Derneği, hadise sayılarının süratle yükselmesine neden olan Omicron’un BA. 4 ve BA. 5 alt varyantlarına karşı ikinci hatırlatma dozlarının yapılması gerektiğini bildirdi. Türk Toraks Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Oya İtil “İlk iki doz için Sinovac aşısı uygulanan bireylerde, hatırlatma dozlarının mRNA aşısı ile sürdürülmesi önemli” formunda açıklama yaparak, mRNA aşısını önerdiklerinin altını çizdi.
Hatırlatma Dozları Hangi Aşı ?Hatırlatma Dozları MRNA Aşıları Olmalı Görüşü
Aşıların sistemli yaptırılmış olmasının ağır hastalık geçirme, hastaneye yatış ve ölüm riskini besbelli seviyede azalttığına dikkat çeken Prof. İtil “Covid enfeksiyonu geçirme ve etrafa bulaştırma riskini daha az olarak engellemektedir. Bu nedenle, tüm çocukların, ergenlerin ve erişkinlerin Bakanlıkça müsaade çıkan aşılarını yaptırmaları gerekmektedir. Ayrıyeten daha evvel yaptığımız açıklamalarla lisana getirdiğimiz gibi yukarıda saydığımız sebeplerle 5-12 yaş ortası çocukların da aşılanması gerekmektedir” dedi. İtil, aşıların Omicron varyantına karşı etkililiğine ait ise özetle şu bilgileri paylaştı:
“Vatandaşlarımızın büyük kısmı başlangıçta iki doz inaktif aşı olan Sinovac (Coronavac) olmuştur. Bu aşı pandeminin birinci devrinde tesirli olmuştur. Lakin, yapılan hudutlu çalışmalarda bu aşının Omicron varyantına karşı tesirli olmadığı gösterilmiştir. Maalesef, Sıhhat Bakanlığı’nın gerçek ömürde inaktif aşının etkililiğine ait hiçbir kıymetlendirme yapmamış ve yayınlanmamış olması ülkemiz açısından büyük bir eksikliktir ve bu cins tekliflerin çok hudutlu bilgilerden çıkarımlarla yapılmasına neden olmaktadır. Var olan bilimsel datalar ışığında, günümüzde Omicron varyantının BA.4 ve BA.5 isimli alt varyantlarının hükümran etken olduğu dikkate
alındığında, başlangıçta olunan inaktif aşıların koruyuculuk açısından hesaba katılıp katılmayacağı ya da nasıl hesaba katılacağı bilinmemektedir. Bu bağlamda, iki doz Sinovac yanında 3 doz mRNA aşısı uygulanan bireylerle, sırf üç doz mRNA aşısı yapılan bireylerdeki enfeksiyon/hastalık risklerinin mukayeseli tahlilinin yapılması çok faydalı olacaktır. Lakin bu türlü bir data bulunmamaktadır. Omicron devrinde, iki doz Sinovac sonrası üçüncü doz olarak mRNA aşısı uygulanması, üç doz Sinovac aşısı
uygulanmasına nazaran çok daha tesirli bir bağışıklık sağlamaktadır. Bu nedenle, birinci iki doz için Sinovac uygulanan bireylerde, hatırlatma dozlarının mRNA aşısı ile sürdürülmesi önerilmektedir.”
Hatırlatma DozuHatırlatma Dozu Ne Vakit Yapılmalı
Türk TORAKS Derneği Teneffüs Sistemi Enfeksiyonları Çalışma Kümesi Yürütme Kurulu üyesi Prof. Dr. Abdullah Sayıner ise hatırlatma dozlarının ne vakit yapılması gerektiğine ait “İki doz mRNA aşısından sonra hatırlatma dozu (üçüncü doz) uygulaması gereklidir ve ikinci dozu izleyen 4. aydan itibaren önerilmektedir” dedi. Sayıner, hatırlatma dozlarının ehemmiyetine dikkat çekerek, “Omicron devrinde bakımevi sakinlerinde yapılan bir çalışmada, üçüncü (hatırlatma) mRNA aşı dozu yapılmasının enfeksiyon riskini tedbire aktifliği, sırf iki doz mRNA aşılaması tamamlanan bireylere nazaran yüzde 46.9 daha fazladır. Üçüncü doz aşı aktifliği, hiç aşılanmamış bireylere nazaran yüzde 80-90 seviyesindedir. Emsal formda, bir öteki çalışmada Omicron döneminde, üç doz mRNA aşısı olanlarda semptomatik enfeksiyon riski, iki doz olanlara nazaran yüzde 67 daha düşük bulunmuş, enfeksiyon gelişenlerde virüs yükü de
daha düşük bulunmuştur” formunda konuştu.
Çocuk ve Ergenlerde Hatırlatma Dozları
Çocuk ve ergenlerde hatırlatma dozlarına ait ise Sayıner, şu bilgileri paylaştı: “Omicron devrinde, çocuk ve ergenlerde birinci iki doz mRNA aşı aktifliği ikinci ayda belirgin azalmaktadır. 150. günde aktiflik kalmamaktadır. Üçüncü doz yapıldığında, etkinlik üçüncü dozdan 6.5 hafta (1.5 ay) sonra yüzde 71 bulunmuştur. İki doz aşının ergenlerde hastaneye yatış gerektiren ağır hastalığa karşı aktifliği görece daha güzeldir. Henüz çocuk ve ergenlerde üçüncü dozun ağır hastalığa karşı uzun vadeli etkinliğine
ait kâfi bilgi yoktur.”
Risk Kümelerinde 2-5 Ay İçinde Aşı Tesiri Zayıflıyor
Risk kümelerinde aşı koruyuculuğunun 2 ila 5 ay içinde zayıfladığına dikkat çeken
Prof. Sayıner, şöyle devam etti:
“Üçüncü doz aşıların risk kümelerinde enfeksiyon gelişmesine ve ağır enfeksiyona karşı koruyuculuğu Omicron periyodunda 2-5 ay içinde zayıflamaktadır. Bu nedenle dördüncü dozun uygulanması gündeme gelmiştir. Dördüncü doz (ikinci hatırlatma dozu) mRNA aşısı uygulaması, ABD datalarına nazaran, 50 yaş üstü bireylerde ölüm riskini hiç aşılanmayanlara nazaran 42 kat, üçüncü doz uygulanmış olanlara nazaran 4 kat azaltmaktadır. Birebir yaş kümesinde enfeksiyon riskini hiç aşılanmayanlara nazaran yüzde 73, üçüncü doz uygulanmış olanlara nazaran yüzde 18 azaltmaktadır. İsrail verilerine göre, 60 yaş üstü bireylerde üçüncü dozdan en az 4 ay sonra dördüncü doz uygulanması ağır hastalık riskini, üç doz uygulanmasına nazaran yüzde 64, mevt riskini yüzde 78 azaltmaktadır. Bu bulgularla, bilhassa 60 yaş üstü bireylerin üçüncü dozdan en az 4 ay sonra dördüncü doz aşılarını olmaları önerilmektedir. 60 yaşından genç ama tam denetim altında olmayan kronik hastalığı olan ve bağışıklığı zayıf bireylerinde, ağır enfeksiyon ve mevt riskinin yüksek olması nedeniyle, dördüncü doz olmaları gereklidir. Bu nedenlerle, tanımlanan risk kümelerinin dördüncü dozu olmaları kesinlikle gerekli iken, görece genç, kronik hastalığı olmayan, bağışıklığı etkileyen bir durumu olmayan bireyler için üç doz muhtemelen kâfi olacaktır. Emsal formda, üçüncü dozdan sonra, bilhassa Omicron’un baskın varyant olduğu son altı ay içinde Covid-19 geçirenlerde dördüncü dozun tesirinin hudutlu olması beklenmektedir” (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı) Kaynak TORAKS Derneği
