Deprem üzere travmatik doğal afetlerden sonra uykusuzluk, kâbus görme, iştahsızlık, odaklanmada zahmet, konuşmak istememe, Daimi tetikte olma üzere gerilim reaksiyonları görülebileceğini belirten Medical Park Gebze Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Sümeyye Keskin, “Tepkiler travmanın bireye vermiş olduğu fizikî tesire, yaşına, toplumsal etrafına ve kayıplarına nazaran değişkenlik gösterebilir. İyileşmenin birinci adımı, kabullenmektir. Travma geçirdiğini ve bu belirtileri yaşamanın olağan olduğunu kabul eden birine uygulanan metotlar Fazla daha süratli tesir eder” dedi.

Medical Park Gebze Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Sümeyye Keskin, zelzele sonrası görülen gerilim bozuklukları hakkında açıklamalarda bulundu.

KİŞİDE DUYGUSAL BOŞLUK OLUŞABİLİR

Deprem üzere travmatik doğal afetler yaşandığında, toplumun yüzde 15’inin travmaya bağlı gerilim reaksiyonları yaşadığının bilindiğini Anlatım eden Uzm. Klnk. Psk. Keskin, “Bu gerilim yansıları uykusuzluk, kâbus görme, iştahsızlık, odaklanmada zahmet, konuşmak istememe, Daimi tetikte olma vb. olarak görülmektedir. Yansılar travmanın şahsa vermiş olduğu fizikî tesire, yaşına, toplumsal etrafına ve kayıplarına nazaran değişkenlik gösterebilir. Zelzelenin bireyleri hem bilişsel hem davranışsal hem de toplumsal taraftan etkilemesi, şahıs de duygusal boşluk oluşturmaktadır. Bu duygusal boşluk vakitle büyüyerek birinci vakitlerde akut gerilim reaksiyonu (AST) ve daha sonra ise reaksiyonların mühleti uzadıkça travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) olarak karşımıza çıkmaktadır” diye konuştu.

DEPREMDEN ETKİLENEN 4 GRUP

Depremden ruhsal olarak etkilenen 4 anne kümenin olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk. Keskin, bunları şu biçimde sıraladı:

• “Birinci küme: Zelzelesi birebir yaşayan bireylerdir. Can ve mal kayıplarını şahsen yaşayanlardır.
• İkinci küme: Zelzelesi kendi yaşamamış Fakat yakınları birebir yaşayan kümedir.
• Üçüncü küme: zelzele bölgesine yardım götüren bireylerden oluşur. Bu şahıslar vazifeli yahut istekli olabilmektedir.
• Dördüncü küme: Birebir kendi yahut yakınları zelzelesi yaşamamış Ancak medya ve şahıslar aracılığıyla zelzelesi öğrenen kişilerdir”

STRES REAKSİYONLARI HERKESTE BİREBİR OLABİLİR

Depremin fizikî ve ruhsal tesirleri her kümede farklı olmasına karşın, oluşturmuş olduğu gerilim reaksiyonlarının benzerlik gösterdiğini lisana getiren Uzm. Klnk. Psk. Keskin, “Depremzede bireyde görülen kâbuslar ile televizyondan olaya Şahit olan şahıslarda görülen kâbuslar emsal olabilir. Farklı olduğu nokta ise kâbusun sıklığı ve şiddetidir. zelzele sonrası kimi şahıslarda gerilim belirtileri azalarak çoklukla birkaç gün içerisinde ruhsal güzel oluş sağlanır. Lakin kimilerinde durum bu kadar kolay ve süreksiz değildir” halinde konuştu.

BELİRTİLER 3 BAŞLIKTA ORTAYA ÇIKIYOR

Travma sonrası gerilim belirtilerini 3 anne başlık altında toplayan Uzm. Klnk. Psk. Keskin, şunları söyledi: 

• Olayın tekrar tekrar zihinde canlanması (Flashback): Hatırlamak istemese de Daimi zihni travmayla meşgul olur. Bu niyetlerden rahatsızlık duyar. Terleme, kalp çarpıntısı, ateş basmaları görülür. Travmayı hatırlatacak bir Faktör olmamasına karşın, zihne gelen imgeler kişiyi hayli rahatsız eder. Şahısların yüzde 30’unda birebir vakitte kendi vücudundan ve hislerinden soyutlanma (depersonalizasyon) ve etrafından ve objelerden uzaklaşma (derealizasyon) belirtileri görülmektedir. Travma geçiren kişi, kendi hislerini ve hislerini tanımlamakta zahmet çeker, kendine ve etrafına yabancılaşır ve olayları yaşayan kendisi olmasına Karşın dışarıdan biri yaşıyormuş üzere anılar gözünde canlandırır. 
• Kaçınma: Travmayı hatırlatacak her türlü durumdan kaçınma aksiyonu gösterir. Fikirlerini bastırmak için olayı hatırlatan insanlardan, yerlerden ve konuşmalardan kaçınır.
• Fiziksel ve duygusal yansılarda çok uyarılma: Her Vakit oluşabilecek tehlikeye karşı tetiktedir. Sese ve fizikî temaslara anında reaksiyon gösterir. Örneğin, ani kapı çarpmasına şahıs gereğinden Çok reaksiyon gösterir ve travmasını yine yaşayacağını düşünür. tekrar travmayı yaşamamak için de Daimi tetik halindedir. 

İYİLEŞMENİN BİRİNCİ ADIMI KABULLENMEK

Travma sonrası gerilim bozukluğu yaşayan birine yaklaşırken dikkat edilmesi gerekenlere değinen Uzm. Klnk. Psk. Keskin, “İyileşmenin birinci adımı kabullenmektir. Travma geçirdiğini ve bu belirtileri yaşamanın olağan olduğunu kabul eden birine uygulanan formüller Fazla daha süratli tesir eder. Çabuk ettirmeden, yaşadığının travma olduğunu ve dayanak alması gerektiğini kabullenmesi sabırla beklenilmelidir. Travma geçiren kişiyi ruhsal yardıma zorlamamak gerekir. Ömür kalitesinin düştüğünü ayrım ettiğinde zati Gerekli takviyesi kendisi isteyecektir. Fakat intihar niyeti varsa kişinin kabullenmesini beklemeyip, Gerekli Kurum ve kuruluşlara haber verilmesi önemlidir” tabirlerini kullandı.

BİREY YALNIZLIK HİSSİNİ YAŞAMALIDIR

Bireyin yalnız olmadığını belirtmemiz gerektiğine dikkat çeken Uzm. Klnk. Psk. Keskin, “Olabildiğince anlayışlı ve sakin bir yapıyla yaklaşılması gerekir. ‘Zamanla geçer, herkes nasıl unutuyorsa sen de o denli unutursun’ demek yerine ‘Yanında olduğumu bilmeni isterim’ üzere cümleler kurmak travma geçiren kişinin inançta hissetmesine Yardımcı olacaktır. Gereksiz, aslı olmayan ve bahisten Müstakil hiçbir bilgi karşı tarafa aktarılmamalıdır. zıt halde, travmanın tetiklenmesine ve daha da büyümesine neden olur. Travma geçiren şahıs çocuksa; onu yargılamadan, sorularla bunaltmadan yanında olunduğunun hissettirilmesi kıymetlidir. Zira çocukların tasaları daha ağırdır ve tahlil yetenekleri şimdi gelişim aşamasındadır” açıklamasında bulundu.

UZMAN TABİPTEN TAKVİYE ALINABİLİR

İletişim kurarken hiç konuşmadan bile yalnızca sarılmanın travmayı uygunlaştırıcı gücünün olduğunun altını çizen Uzm. Klnk. Psk. Keskin, “Sarılmak, ‘Ben buradayım ve her şartta senin yanındayım’ cümlesinin harekete dönüşmüş halidir. Ömür kalitesini Olumsuz etkileyen, Amel ve Okul performansında düşüşlere neden olan, toplumsal etrafla olan alakalarda başarısızlığa sürükleyen, intihar kanılarıyla Bir arada insanlara ve dünyaya karşı olan itimadın kaybolması üzere belirtiler görülüyorsa kesinlikle ruh sıhhati uzmanından dayanak alınmalıdır” diyerek kelamlarını sonlandırdı.

Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı