Mevsim Değişimlerinin Psikolojimize Etkisi!
Mevsimler geçişler; şahıslarda kendilerini yeterli hissetmeme, çaresizlik, çökkünlük, ümitsizlik, halsizlik ve sonluluk üzere mevsimsel his durum değişikliklerine yol açabilmektedir. Bu his durum değişimleri de şahısların yeme tavırları üzerinde olumsuz tesirlere neden olabilmektedir. Bu durum şahıslarda bir ekip fizyolojik kahırlara yol açabilmekle birlikte, vücutlarından duydukları memnuniyetsizliği arttırabilmekte, depresif ve anksiyete belirtilerinde de artışa neden olabilmektedir.
Eve kapanma davranışı depresif belirtileri tetikleyebiliyor
Mevsimsel his durum bozukluğu major depresyonun bir alt cinsidir. Lakin depresyondan farkı ümitsizlik, keder, çökkünlük, yorgunluk ve halsizlik, karamsarlık, sonluluk, ilgisizlik ve isteksizlik, iştahta artma ya da azalma, cinsel istekte azalma, konsantrasyonda zahmet, uyku sorunları ve toplumsal içe çekilme üzere depresif belirtilerin, son iki yıl içinde ve çoklukla sonbahar ya da kış ayları olmak üzere yılın muhakkak periyotlarında görülmesidir. Belirtilerin bilhassa sonbahar ve kış aylarında daha sık görülmesinde birçok etken rol oynamaktadır. Günlerin kısaldığı ve gün ışığının daha az yoğunlukta olduğu sonbahar ve kış aylarında hava durumundan ötürü bireylerde daha fazla meskene kapanma davranışı, daha az toplumsal ve fizikî aktivite ve daha az duygusal paylaşımlar görülebilmektedir. Bu durum şahısları yalnızlaştırarak gerilimli durumlarla baş edebilmelerini güçleştirebilmekte ve böylelikle depresif belirtilerin tetiklenmesinde etken olabilmektedir.
Duygularla baş edebilmek için çok yemek tüketilmemeli
Bununla birlikte sonbahar ve kış aylarında artan depresif duygulanımla birlikte şahıslar olumsuz his durumla baş edebilmek için çok yeme davranışı gösterebilmektedirler. Bu durum şahıslarda kilo alımını arttırarak, vücutlarından duydukları memnuniyetsizliğin artmasına, ağır suçluluk hissetmelerine, mutsuzluk ve çökkünlük üzere depresif belirtilerde artışın görülmesine neden olabilmektedir. Bu durumun tam aykırısı ilkbahar ve yaz aylarında ise düzgün havaların tesiriyle, dışarıda daha çok vakit geçirmek, daha fazla toplumsal ortamlarda bulunmak ve daha fazla faal olmak bireylerde olumlu hisleri arttırabilmektedir.
Gün ışığının az olması depresif belirtileri tetikleyebilir
Mevsimsel geçişlerde şahısların olumsuz his durumuna katkı yaptığı düşünülen bir öteki faktör de bu döngünün hormonal denge üzerindeki olumsuz tesiridir. Gün ışığının azalmasıyla birlikte serotonin ve endorfin salınımlarının azalmaya yönelik eğilim gösterdiği ve bu durumunda depresif belirtileri tetikleyebildiği söylenebilir. Bununla birlikte sonbahar ve kış aylarında daha uzun periyodik melatonin salınımının organizmada güç depolanması sürecini başlatarak daha fazla besin alınımına ve daha fazla uykuya sebep olduğu düşünülmektedir.
Bu durumda neler yapılmalı?
Spor ya da açık havada yürüyüş üzere davranışsal etkinliği artırıcı davranışlar, karanlık ve sessiz bir ortamda bedenin gereğince dinlendiği bir uyku tertibi ve de sağlıklı bir yeme tavrına sahip olmak bilhassa mevsimsel geçişlerin ruh sıhhatimiz üzerindeki olumsuz tesirlerinden korunmak için epeyce kıymetli bir rol oynamaktadır. Bireyler olumsuz hislerini tabir etmek yerine bastırmayı ya da çok yeme davranışı üzere fonksiyonel olmayan baş etme formüllerinden birisini tercih ettiklerinde semptomları artabilmektedir. Fonksiyonel olmayan baş etme usullerinin tersine toplumsal aktivitelerde bulunmak, hobilere hayatta yer açmak, aile ve yakın arkadaşlarla paylaşımlarda bulunmak, kapalı alanlar yerine gün ışığından da faydalanılan açık alanları tercih etmek şahısların his durumları üzerinde olumlu tesirler oluşturabilmektedir. Ayrıyeten, yoga, meditasyon ve gevşeme idmanı üzere bireyi rahatlatacak aktivitelerin bireylerin yeterli olma halinin artmasında epey kıymetli rol oynadıkları söylenebilir.
Ancak baş etmekte zorlandığınız ağır bir his durum içerisindeyseniz, bu durum işlevselliğinizi olumsuz istikamette etkiliyorsa, depresif belirtiler birebir yoğunlukta ya da artarak devam ediyorsa psikoterapi takviyesi alınması kişinin ruhsal âlâ olma hali açısından hayli değerlidir. (BSHA)
