Sarsıntı bölgesinde Fazla sayıda şahıs hem fizikî hem de ruhsal travmalar yaşarken, bu devirde etrafımızdaki her bireyin psikolojisinin Olumsuz etkilendiği gözlemleniyor. Pek Fazla insan nihayet devirlerde uyuyamadığından, Daimi zelzele oluyor hissi yaşadığından, sevdiklerini kaybetme korkusunu içinden atamadığından Laf ediyor ve bu durumla nasıl çaba edeceğini bilemeyebiliyor. Bu durumda uzman yardımı alınması Aka Ehemmiyet taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi’nden Uzman Psikolog Dilek Beyribey, zelzele psikolojisiyle ilgili bilgi verdi.
Deprem travma sonrası gerilim bozukluğuna neden oluyor
Deprem sonrasında şahısların tepkileri yaşanan afetin şiddetine, bireylerin ferdî özelliklerine, travmanın biçimine, o sırada yalnız ya da biriyle Birlikte olmalarına, ne kadar müddet bu durumun baskısı altında kaldıklarına, geçmiş tecrübelerine, toplumsal takviye ihtimallerine nazaran çeşitlilik gösterebilmektedir.
Deprem sırasında şahıs otomatik olarak süratli halde durum değerlendirmesi yaparak, kendisini ve etrafındaki yakınlarını nasıl koruyabileceğini düşünmektedir. Gerilim karşısında oluşan –savaş ya da kaç- yansılarından birine karar vermeye çalışmaktadır. vücut savunmaya geçerek, kalp atışı, nabız, soluk alış suratı artmaktadır. Terleme ve bulantı yaşanabilmektedir. zelzele bitip, şahıs inançlı alana çıkabildikten sonra ise bu semptomlar yavaş yavaş olağana dönmektedir.
Bu toplumsal Hadise sonrasında, yalnız zelzeleden birincil derecede etkilenmiş şahıslar değil, bütün Kamu bu gerilime maruz kaldığı için travma sonrası gerilim bozukluğu ortaya çıkabilmektedir.
Kişi olayı zihninde tekrar yaşayabiliyor
TSSB yani Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu, yaşanan Fazla güç bir Hadise karşısında tasa, Denetim edilemeyen kanılar, olayın zihin ve vücutta tekrar etmesi ile oluşan bir ruhsal külfettir. Bu olay, taciz, savaş, doğal afet vb. durumlar olabilmektedir. şahıs Hadise sırasında deneyimlediği semptomları tekrar yaşamak, ortam ve şahıslardan kaçınmak ve çok uyarılmak üzere belirtiler gösterebilmektedir.
Depremzedenin hayatının kurtulması kadar psikolojisi de Fazla önemli
Depremden sonra planlanan yardımlar, çoklukla hayatların kurtarılması, fiziki yaralanmaların tedavisi, barınak teminiyle alt Bina hizmetlerinin programlanmasına yönelik olup, ruhsal olarak tesirlerini belirleme ve husus hakkında tedaviye başlama noktasında, daha karışık ve uzun vadeye yayılan bir süreç Laf konusu olduğundan, dayanak çalışmalarına birçok Vakit geç başlanmaktadır.
Deprem sonrasında 3 Vakit dilimi bulunmaktadır:
1. Şok: Bu ağır tecrübe karşısında kişi, şok yaşayarak, yaralarını, durumu Fazla anlamlandıramayarak, yer/zaman/mekan algısı karışır. şuur kaybı yaşayabilir. şahıs duruma yabancılaşarak kendini muhafazaya çalışır. Birtakım bireyler dona kalarak tepkisizleşirken, birtakım şahıslar panik yansıları gösterebilmektedirler.
2. edilgen Periyot: şahıs etrafından gelen Geri bildirime Aleni fakat edilgen pozisyonda olmaktadır. Etrafından gelen dayanak eforlarına karşılık vermeye çalışsa da Amel birliğine iştirak gücü hala yetersizdir. şahıs adeta bir çocuğun bağımlı periyoduna Geri dönmüş üzeredir.
3. tekrar Adaptasyon: Bireyin korkusu ve heyecanı artmış, yaşadığı travmayı aklından tekraren tekrarlayan, küçük sesli ve hareketli uyaranlara bile Çok reaksiyon verebilen tetik bir durumdadır. Beyin, vücut ve ruhsal olarak, eski hayatına dönüş ve sakinleşme için vakte muhtaçlığı bulunmaktadır.
Normal hayata dönebilmek Vakit alabilir
Depremin ardından bireyler,
• İştahsızlık, uyku problemleri, Telaş sorunları, öfke, ıstırap, matem hislerini değişkenlik göstererek yaşayabilmektedirler.
• Psikosomatik belirtiler olarak, baş, göğüs, mide ağrıları, bulantı, nefes darlığı üzere fizikî yansılar verebilmektedirler.
• Suçluluk duygusu ile günlük işlere ve etraflarıyla irtibata kendilerini kapatabilmektedirler.
• Vefat, hayatın manası üzere kavramlar üzerinde kendilerini daha Fazla sorgular hale gelebilmektedirler
Ancak şahısların yaşadıkları durum hiç kolay değildir. Tasa, üzüntü, sevdiklerin kaybının acısı, itimat içinde olmadıklarına dair akıllarına gelen niyetlerle ve kayıplarla Birlikte kendine yönelen suçlamalarla süregiden bir sıra ağır durumu deneyimlemek zorunda kalmaktadırlar. Felaketin şiddetine, Birden ve beklenmedik oluşuna, mevt ve tahribat oranına bağlı olarak, tesirleri artabilecek olup, 1 yıldan 8 yıla kadar uzanan ruhsal tesirleri ile, spesifik fobi, anksiyete ve psikosomatik rahatsızlıklar bireye eşlik edebilmektedir.
Doğal afetler ortasında ülkemizde maalesef en Fazla görülen zelzele, fizikî tahribat ve mevt dışında, hayatta kalanlar açısından Değerli ruhsal sıkıntılara neden olabilen bir afettir. zelzele sonrasında ruhsal gerginlik ve travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) meseleleri gözlemlenebilmektedir. zelzele mağdurlarının, anksiyete, endişe ve TSSB belirtilerini azaltmada faydalı olduğu bilinen ruhsal tedavilerden takviye alması Ehemmiyet arz etmektedir.
Başa çıkma stratejileri ortasında; sorun odaklı baş etmede, gerilimli durumu Denetim ederek değiştirmeye yönelik eforlar, duygu odaklı baş etmede ise gerilimin neden olduğu, kişiyi huzursuz eden hisleri düzenlemeye yönelik eforlar oluşmaktadır.
Bu şanssız ve kuvvetli tecrübeye kadar, şahıslar daha Evvel sorgulamadıkları yaşama dair, hayatın manasına dair bahisleri sorgular hale gelebilmektedirler. doğal afetlere bağlı hayati tehdit içeren durumlarda, genel baş etme ölçeklerinin Tüm gerilim durumlarına uyarlanamayabilir ve baş etme stratejilerinin bireyler ortası durumlarda fonksiyonelliğinin değişebilmektedir. Şahsa ve koşullarına bağlı devinim etmek Ehemmiyet kazanmaktadır.
Uzman dayanağı Fazla önemli
• Birinci şokun atlatılması şahıs kendisine ve etrafına Vakit vermeli, matem tutması için hürmet gösterilmelidir. Yaşanan afet epey güç bir tecrübedir ve Çabucak eski hayata dönülmesi beklenemeyeceğinden, konuşmak istemeyen şahıs buna zorlanmamalıdır. Paylaşmak isteyen bireyler ise yanlarında olunduğunu hissettirecek halde desteklenmelidir.
• Bireylerin Vakit ve sabırla, Özellikle de gayretle, güç olan bu periyottan geçebileceklerine dair inançları desteklenmeli, yaşanan travma sonrası, kaçınma, inkar, sorundan uzaklaşma, kendini/başkalarını suçlama vb. yararsız stratejiler kullanmaları ihtimaline karşı dikkatli olunmalıdır.
• Bu süreçte başa takılan meseleleri anlamlandırma, oluşabilecek uykusuzluk, korku, öfke, suçluluk mevzularında klinik psikolog takviyesine başvurmak düşünülmeli ve travmayla başa çıkma yolları uzmanlar tarafından şahsa Müsait olarak planlanmalıdır.
• Bu sürecin kişinin ruhsal, toplumsal ve fiziki hayatını daha da zora sokacak kadar uzun olmaması da bir yandan Ehemmiyet arz etmektedir. Kişi maddi manevi gereksinimlerini tahlil etmeli, Gerekli yerlerden olabilen takviyesi sağlama konusunda Aleni olmalı ve edilgen kalmamalıdır. Zira herkesin tam da bu vakitlerde birbirine dayanak olması insan olmanın bir gereğidir.
• Yaraların sarılması için sabırla Vakit verilmelidir. Birçok kişinin birebir anda yaşadığı bu yıkımın kabullenilmesi sırasında kalınan yerden ruhsal düzgünlük halinin sağlanabilmesi ile yaşama devam edilebileceği inancı aşılanmalı, uyum takviye eforu hem bilişsel hem duygusal iki istikametli olmalıdır.
• Sonraki süreç için, günümüzde zelzeleleri tedbire noktasında alınabilecek bir Önlem olmadığından, eğitim sayesinde insanların mümkün bir zelzele öncesi, zelzele anında ve zelzele sonrasında neler yapabilecekleriyle ilgili kararlar vermiş olmaları, duruma bir nebze Yargıç olduklarını hissettirerek, tasalarını azaltabilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı
