Kahramanmaraş’ta meydana gelen zelzelelerin ortaya çıkardığı sonuçlar, mümkün sarsıntılarda alınması gereken tedbirleri gündeme getirdi. Kişisel ve toplumsal olarak hazırlık yaparak sarsıntıların afete dönüşmesine Mani olunabileceğini belirten uzmanlar, YOTA (Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması) çalışması yapılmasını tavsiye ediyor. Acil durum ve Afet İdaresi Uzmanı Ayşe Aydemir Yıldırım, “Yapısal olmayan tehlikelerden kastettiğimiz şey, konutumuzun içerisinde bulunan eşyalardır. Evimizdeki eşyaları inançlı halde yerleştirerek ve eşyaları sabitleyerek konutumuzda bir YOTA çalışması yapabiliriz” dedi.

Üsküdar Üniversitesi sıhhat Hizmetleri Uğraş Yüksekokulu (SHMYO) Acil durum ve Afet İdaresi Programı Öğretim Vazifelisi Ayşe Aydemir Yıldırım, mümkün zelzeleler öncesinde alınacak tedbirlerle zelzelenin afete dönüşmesinin engellenebileceğini söyledi.

Bu zelzele yaşadığımız en Aka afet olmayacak

Yaşanan afetlerden bir Lahza Evvel dersler çıkartıp artık risk odaklı afet idaresi sistemine geçilmesi gerektiğini kaydeden Acil durum ve Afet İdaresi Uzmanı Ayşe Aydemir Yıldırım, “Geçmişte Türkiye’de yaşadığımız en Aka afet olarak Erzincan zelzelesinden bahsederdik. 7.9 büyüklüğündeydi ve yaklaşık 33 bin şahıs Erzincan sarsıntısında hayatını kaybetti. Sonra 1999 Marmara sarsıntısını yaşadık ve yaklaşık 18 bin şahıs ömrünü kaybetti, Fazla Çok sayıda binamız yıkıldı.  Şimdi ise Cumhuriyet tarihi boyunca Türkiye’de yaşadığımız en Aka afet olan Kahramanmaraş zelzelesi meydana geldi. Maalesef üzülerek söylüyorum ki bu yaşadığımız en Aka afet olmayacak. İstanbul’da hepimizin bildiği üzere Aka bir İstanbul zelzelesi bekliyoruz. Bu yüzden bizim bu afetlerden bir Lahza Evvel dersler çıkartıp yaralarımızı sarıp artık risk odaklı afet idaresi sistemine geçmemiz gerekiyor.” biçiminde konuştu.

Depremlerin afete dönüşmesine Mani olabiliriz

Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzmanı Ayşe Aydemir Yıldırım, zelzelelere Mani olunamadığını fakat sarsıntının afete dönüşmesine Mani olunabileceğini kaydederek “Depremler oluşması engellenemeyen tabiat olaylarıdır. Ne vakit, nerede, hangi büyüklükte bir zelzele olacağını maalesef kestirim edemiyoruz. Ne yazık ki bütün teknolojik gelişmelere Karşın maalesef zelzele afeti için şimdi erken İkaz Muhtemel değildir. Münasebetiyle bizim her Lahza zelzele olacak üzere hazırlık yapmamız gerekir. Her zelzele bir afet değildir. Zelzeleleri afet olarak nitelendirebilmemiz için Fazla Önemli sonuçların meydana gelmesi gerekir. Vefat ve yaralanmaların olması, binaların yıkılması, binaların ağır hasar görmesi durumunda yaşanan bu sarsıntılar afet olarak kabul edilmektedir. Yaşanan bu zelzelelere Mani olamıyoruz Ama sarsıntıların afete dönüşmesine Mani olabiliriz. Bunu lakin kişisel ve toplumsal olarak hazırlık yaparak sağlayabiliriz.” dedi.

Hiçbir hazırlığımız yok

Şu anda beklenen Aka İstanbul zelzelesinin olma ihtimalinin uzmanlar tarafından yüzde 62 olarak Anlatım edildiğinin altını çizen Yıldırım, kişisel ve toplumsal olarak hiçbir hazırlığın olmadığını söyledi. En uzun fay sınırının İstanbul’a uzanan şimal Anadolu Fay çizgisi olduğunu Anlatım eden Yıldırım, “En nihayet 1999 Marmara zelzelesini yaşadık ve yerbilimi mühendisleri 30 yılda bir bu zelzelelerin tekrarlayacağını Anlatım ediyor. 99 sarsıntısından sonra 22 Yıl geçti. Aka bir zelzele yaşanmadı, kaldı 8 yıl… Şu Lahza yerbilimi mühendisleri, şu Lahza şu dakika İstanbul’da zelzele olma ihtimali yüzde 62 iddiasında bulunuyor. Yani epeyce yüksek bir orandır. Biz bunu biliyoruz, uzmanlar söylüyor Ancak hazırlık yapıyor muyuz? Maalesef ferdi olarak da toplumsal olarak da hiçbir hazırlığımız yok.” sözlerini kullandı. 

Toplumca bilinçlenmemiz ve hazırlık sürecine geçmemiz gerekiyor

Kandilli Rasathanesinin hazırladığı zelzele sonrası varsayım tahlillerine nazaran Marmara denizinde7 ile 7.5 büyüklüğü ortasında bir sarsıntının olmasının beklendiğini kaydeden Yıldırım, “Kandilli Rasathanesinin hazırladığı varsayım senaryosuna nazaran 7.5 büyüklüğünde bir zelzele olduğunda İstanbul’da 50-60 bin civarında ağır hasarlı yapı yıkılacak. 500-600 bin civarında evsiz nüfus, 70-90 bin civarında can kaybı onunla birlikte ağır yaralılar, elektrik, su, doğalgaz üzere altyapı sistemlerinde Yeniden düşünceler yaşanacak ve 50 milyar dolarda maddi kayıp yaşanacağına yönelik kestirimler var. Ayrıyeten İstanbul’da Aka bir zelzele yaşandığında yaklaşık 1 milyon arama kurtarmacaya gereksinim duyulacak diye kestirim ediliyor. 1 milyon arama kurtarmacı maalesef Türkiye’de yok ki baktığımızda arama kurtarmacılar da birer afetzede adayıdır. Bizim onlara işi bırakmadan ferdi olarak, cemiyet olarak bilinçlenip süratli bir biçimde hazırlık sürecine geçmemiz gerekiyor.” formunda konuştu.

YOTA çalışması yapılmalı

Olası zelzele öncesi yapılması gerekenlere dikkat çeken Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzmanı Ayşe Aydemir Yıldırım, “Deprem öncesi yapabileceğimiz şeyler var. Afet çantası hazırlamak, yapı sağlam mı sorgulamak, uzman bireyler tarafından sorgulatmak, bir aile afet planı hazırlamak, tatbikatlar düzenlemek ve tatbikatlara iştirak sağlamak üzere çalışmalarla zelzele öncesi için hazırlık yapabiliriz. Birebir vakitte evimizdeki eşyaların yerlerini inançlı bir halde yerleştirebiliriz, tehlike arz eden eşyaları sabitleyerek konutumuzda tehlikelere yönelik ziyan azaltma çalışması yapabiliriz. Bu kapsamda YOTA çalışmasını öneririm. YOTA çalışması; Yapısal olmayan tehlikelerin azaltılması çalışmasıdır. Yapısal olmayan tehlikelerden kastettiğim ise konutumuzun içerisinde bulunan eşyalardır. Evimizdeki eşyaları inançlı formda yerleştirerek ve eşyaları sabitleyerek konutumuzda bu türlü bir YOTA çalışması yapabiliriz’ dedi.

Herkes üç gün hayatta kalmayı öğrenmeli

Afet idaresinde zelzelenin birinci 72 saatinin altın saatler olarak Anlatım edildiğini, bu müddette herkesin kendiyle baş başa kalma ihtimalinin bulunduğunu kaydeden Yıldırım, üç gün hayatta kalmayı sağlayacak halde herkesin Tedbir alması gerektiğini söyledi.

Deprem meydana geldiğinde arama kurtarma takımları, AFAD ve sıhhat çalışanlarının herkese ulaşmasının Mümkün olmadığını kaydeden Ayşe Aydemir Yıldırım, “Altın saatlerde herkes kendiyle baş başadır. O nedenle herkes üç gün hayatta kalmayı öğrenecek. Ayrıyeten afet çantası hazırlamak Fazla değerlidir. Afet çantasında birinci üç gün hayatta kalacak yiyeceğinizi, suyunuzu, birinci yardım materyallerinizi kesinlikle koymanız gerekmektedir. Afet çantasında; çocuğunuz varsa onun için aktivite materyalleri, içerisinde Yaş mendil, Tuvalet kâğıdı, diş fırçası, diş macunu üzere gereçlerin bulunduğu bir hijyen paketi oluşturabilirsiniz. Fener, pil ve radyo kesinlikle olmalıdır. Su ve yiyecek 72 saat yetecek kadar konulmalıdır. Burada uzun ömürlü ve size güç verecek konserve yiyecekleri tercih edebilirsiniz. Yedek anahtarlar ve sıhhat kayıtları da koyulmalıdır. Mevsime Müsait kıyafetler ve battaniye de afet çantasına kesinlikle koyulmalıdır. 6 ayda bir afet çantasını güncelleyerek kıyafeti değiştirmek değerlidir. para para kesinlikle olmalıdır. Afet çantasında birinci yardım çantası Fazla çok değerlidir. Düdük, esirgeyici materyaller ve aile planı da afet çantasına koyarak afet çantamızı hazırlayabiliriz” sözlerini kullandı.

Deprem esnasında yapılması gereken Temel davranış: “Çök, Kapan, Tutun”

Deprem anında tahliye olmaya çalışmanın insan hayatını riske attığını söyleyen Yıldırım, “Deprem esnasında panik olmadan sakin bir biçimde ‘Çök, Kapan, Tutun’ davranışı yapmamız gerekiyor. zelzele öncesinde inançlı yerleri belirleyip koltuk yanı, masa yanı, yatağımızın yanında durarak çöküp, başımızı ensemizi koruyacak halde kapanmak ve düşmemek için de bir elimizle tutunmak gerekiyor. Yani ‘Çök, Kapan, Tutun’ davranışı zelzele esnasında yapılması gereken Temel davranıştır. öteki bir deyişle cenin durumudur. Yani aslında küçülerek gayemizi de küçültmüş oluyoruz. zelzele olduğunda muhakkak kaçmayacağız, panik olmayacağız, kapılardan, pencerelerden, merdivenlerden Irak duracağız, zira bir zelzele meydana geldiğinde birinci yıkılacak yerler merdivenlerdir. Hiçbir taşıyıcı özelliği yoktur. Hasebiyle tahliye olmaya çalışmak hayatımızı riske atmak manasına geliyor.” biçiminde konuştu. 

Artçı sarsıntılara karşı da önlemli olunmalı

Artçı sarsıntıların kimi aylar, kimi yıllarca sürdüğüne değinen Acil durum ve Afet İdaresi Uzmanı Ayşe Aydemir Yıldırım, “Deprem sonrasında kendimizde ve etrafımızdaki bireylerde yaralanma Mevcut mı diye bakmamız gerekiyor. Esasen birinci yardım çantasını afet çantasına koyduk. Koyduğumuz birinci yardım materyalleri ile kendimize ve etrafımızdaki bireylere birinci yardım yapmamız gerekiyor. zelzele sonrası artçı sarsıntılar devam eder. Artçı zelzeleler kimi aylar, kimi yıllarca bile sürüyor. Kesinlikle artçı sarsıntılara karşı da önlemli olmamız gerekiyor. Pilli radyodan acil durum talimatlarını kesinlikle takip edeceğiz. İhtarları dinleyeceğiz. Afet sonrası yıkılmış elektrik direklerinden, ağaçlardan, yüksek katlı binalardan Irak durmamız gerekiyor ve lütfen telefonları meşgul etmeyelim. Beşerler tanıdıklarını merak ediyor Ancak bu oradaki afetzedeler ve çalışan arama kurtarma çalışanının işini zorlaştırıyor.” dedi.

Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı