Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan partisinin 10 Şubat 2021 tarihli küme toplantısında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin muhatabı olduğu üç başka hususta değerlendirmelerde bulunmuştur. Bu üç mevzu başlığından biri İzmir’in içme suyu probleminin kendisinin DSİ’ye verdiği talimatla çözüldüğü, bir başkası İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bütçesinin iki buçuk katı borçlu olduğu için borçlanma hakkının bulunmadığı, üçüncü husus başlığı ise kent altyapısına hiçbir yatırım yapılmadığı tarafında tabirler içermektedir.İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin başta hemşerilerimiz olmak üzere tüm kamuoyunu aydınlatma sorumluluğu çerçevesinde bu üç değerli bahse ait resmi datalar ışığındaki değerlendirmeleri aşağıdadır.

Sayın Cumhurbaşkanının da takdirini hak ettiğimiz fikriyle kendisinin bahsettiği bahislerdeki gerçek durumu tüm açıklığıyla kamuoyunun bilgisine hürmetlerimizle sunarız.

Gördes Barajı

İzmir yılda ortalama 292 milyon metreküp su tüketirken, DSİ’nin İzmir’e verebildiği su ölçüsü yıllık ortalama 13 milyon metreküptür. DSİ ile İZSU Genel Müdürlüğü ortasında, Gördes Barajından İzmir’e su aktarılması gayesiyle 2006 yılında bir protokol imzalanmıştır. Bu protokol ile İZSU Genel Müdürlüğü İzmir’e verilecek suyun karşılığında, barajın toplam üretim bedeli olan 270 milyon lirayı 30 yılda DSİ’ye ödemeyi, DSİ ise İzmir’e yılda 59 milyon metreküp su vermeyi taahhüt etmiştir.2011 yılında barajdan İzmir’e birinci defa su verilmeye başlanmış fakat verilen ölçü yalnızca 11 milyon 720 bin metreküp olmuştur. Sonraki yıl 14 milyon 763 bin metreküp su verilmiş, 2013, 2014,2015 yıllarında da 59 milyon taahhüdünün yarısına bile ulaşılamamıştır.2015’in ikinci yarısı 2016, 2017, 2018 yıllarında ise barajdaki su düzeyi suyun çekilebileceği inançlı düzey hududunun altına fikir, 3,5 yıl boyunca İzmir’e Gördes’ten bir damla bile su alınamamıştır. “Susuzluktan kırıldığı” argüman edilen İzmir, 3,5 yıl boyunca rastgele bir zahmet yaşamadan kendi kaynaklarıyla kente su vermiştir.2019 yılına gelindiğinde Gördes Barajından İzmir’e alınan su ölçüsü yalnızca 4 milyon 350 bin metreküptür.Geçen hafta tüm barajları dolduran rekor yağışlara karşın Gördes Barajı’nda doluluk oranı bugün itibariyle hala yüzde 4,5 düzeyindedir.Çünkü ortada çok büyük bir sorun vardır.Gördes Barajı su tutmamaktadır! Bu tabanı delik baraja karşın DSİ, geçtiğimiz 10 yıl müddetince hatta hiç su vermediği 3,5 yıl da dahil olmak üzere ve güya kendi taahhütlerini yerine getirmiş üzere İZSU’dan tahsilat yapmaktadır. Yani İzmirliye kullanmadığı suyun bedelini ödetmektedir.İZSU’nun Gördes Barajı için bugüne kadar ödediği ölçü 55 milyon 611 bin TL’dir. Lakin bunu da kâfi görmeyen DSİ, taahhüt ettiği lakin veremediği suyun bedelinin yaklaşık 21 milyon lira tutan faizini de talep etmektedir.Kısacası Gördes Barajı, İzmir için bir lütuf değil, bir yük olmuştur. Sayın Cumhurbaşkanı “Aslında büyükşehirler suyu kendileri getirmek zorundadır” dese de 1053 numaralı Belediye Teşkilatı Olan Yerleşim Yerlerine İçme, Kullanma ve Sanayi Suyu Temini Hakkında Kanun’un ikinci hususunun “Su kaynağını teşkil eden barajlar ana isale sınırları ve tasfiye tesisleri DSİ Genel Müdürlüğü, depo ve tevzi şebekeleri belediyelerce yapılır” sözü bu bahisteki vazife dağılımı açıkça tanım etmektedir.Tabi bu ortada asıl gözden kaçırılmaması gereken konu DSİ’nin de, İZSU’nun da Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı birer kamu kurumu olduğu ve halka hizmet için kamu kaynaklarını kullandığı gerçeğidir.

İzmir’in kredi borçlanması

Sayın Cumhurbaşkanı’na verilen, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bütçesinin 2,5 katı borçlu olduğu istikametindeki bilgi de gerçeği yansıtmamaktadır. 2019 yıl sonu dataları baz alındığında, sav edildiği üzere belediyenin borcu bütçesinin 2,5 katı değil, yüzde 59’una karşılık gelmektedir.(2019 yıl sonu itibariyle İzmir Büyükşehir Belediyesi, bağlı kuruluşları ve şirketlerinin faiz ödemeleri dahil toplam borç stoku 5,5 Milyar TL, kesinleşmiş̧ bütçe gelirleri toplamı ise 9,3 Milyar TL’dir.)Büyükşehir Belediyesi’nin 2031 yılına kadar vadeli olan, anapara ve faiz dahil borçlarının toplamı 2020 yılı gelirinin toplamına karşılık gelmektedir. Yani 1 yıllık geliri tüm borçlarını karşılamaktadır.İzmir Büyükşehir Belediyesi yasa ile belirlenen borçlanma limitleri hududunun içerisinde kaldığına ait bilgileri yılda en az iki kez Hazine ve Maliye Bakanlığı’na göndermektedir.Bu sağlam bütçe yapısı nedeniyle belediyemizin memleketler arası kıymetlendirme kuruluşları tarafından kredi notu AAA olarak teyit edilmektedir.Belediyemiz proje kredisi kapsamının dışında yasal olarak dış finansman sağlayamamaktadır. 2033 yılına kadar vadeli Üçyol-Buca HRS Sınırı Proje finansmanı maliyetlerinin, ihraç kredileri ile karşılaştırılması gösterge niteliğindedir. Belediyemizin borçlanma yaparken tek gayesi en uygun faiz ve en uzun vadeli proje finansmanını sağlamaktır.İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ilişkin Üçyol-Buca HRS Çizgisi projesi 10.07.2019 tarihli ve 24776198-903.02- 48 sayılı Cumhurbaşkanımızın Oluru ile uygun görülen Yatırım Programı Revizyon Cetveli’nde yer almıştır. 2020 ve 2021 yılı yıllık yatırım programlarında da ilgili projeye yer verilmiştir.Üçyol-Buca HRS Sınırı Projesi kapsamında;Belediyemize ilişkin 27.08.2019 tarihli ve 202082 sayılı yazı ve 14.09.2019 tarihli ve 216787 sayılı yazı ile Hazine garantisiz dış̧ finansman sağlanması tarafındaki müsaade talep yazımız Hazine ve Maliye Bakanlığı Dış̧ Ekonomik Bağlar Genel Müdürlüğü’ne gönderilmiştir.Dış̧ Ekonomik Bağlantılar Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 08.11.2019 tarihli ve 474683 sayılı yazı ile ilgili proje kapsamında Hazine garantisiz dış̧ finansman sağlanmasına dair uygun görüş̧ verilmiştir. Geçen yıl bu kredinin neden kullanılmadığı hususu ise dünya gerçekleri ile çelişmektedir. Geçen yıl pandemi nedeniyle milletlerarası kuruluşlar kredi görüşmelerini kesmişler bu nedenle de 22.01.2021 tarihli ve 24770 sayılı yazı ile Hazine garantisiz dış̧ finansman sağlanması istikametindeki müsaade mühlet uzatımı talep yazımız Dış Ekonomik Münasebetler Genel Müdürlüğü’ne gönderilmiştir.İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak bugüne kadar gerçekleştirilen tüm dış̧ borçlanmalarda evvelki periyotlarda olduğu üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşünü almış olup, hiçbir prosedür yanlışına mahal vermemiştir.Söz konusu proje için Hazine garantisi olmaksızın Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile 06.12.2019 tarihinde 80 Milyon Euro meblağında yetkilendirme mektubu imzalanmış̧, yapılan görüşmeler sonucunda EBRD finansman takviyesi 125 Milyon Euro’ya yükseltilmiştir. İlgili proje kapsamında ayrıyeten AIIB (Asya Altyapı Yatırım Bankası) 125 Milyon Euro, AFD (Fransız Kalkınma Ajansı) 125 Milyon Euro ve BSTDB (Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası) de 115 Milyon Euro fiyatında dış̧ finansman sağlama taahhüdünde bulunmuş̧, ilgili kuruluşlarla yetkilendirme mektupları imzalanma etabına gelinmiştir. Toplam 490 Milyon Euro meblağında planlanan borçlanma için kredi kullanımları imal işlerinin ilerlemesi paralelinde hak ediş̧ bazında gerçekleştirmek niyetiyle yapılmıştır. Üretim, istihdam, imalat yapılması hedefleri taşıyan bu finansman kaynağı, iktisadın canlanmasına hizmet etmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti sonları içerisinde yalnızca üç belediye 2020 yılı içerisinde altyapı yatırımlarını desteklemek hedefiyle dış finansman yaratmıştır, bunlar; İzmir Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve sayısı çok küçük de olsa Manisa Büyükşehir Belediyesi’dir.Özetle İzmir Büyükşehir Belediyesi sav edildiği üzere bütçesinin 2,5 katı değil yüzde 59’u kadar borçludur. Güçlü mali yapısı sayesinde memleketler arası piyasalardan çok uygun şartlarda bulduğu yatırım finansmanını devletin resmi kurumlarının onayıyla kente getirmektedir.Sayın Cumhurbaşkanının çok uygun şartlarda sağlanan bu finansman kaynağı nedeniyle takdirini hak ettiğini düşündüğümüz çalışmalarımızı kamuoyunun bilgisine hürmetlerimizle sunuyoruz.

İzmir’de kentsel altyapı yatırımları

Resmi kayıtlara nazaran 63 kişinin hayatını yitirdiği 1995 yılındaki sel felaketinin akabinde kentimizde altyapı alanında kıymetli hizmetler yapılmıştır.Elbette bir kadro eksikliklerimiz bulunmakla birlikte bugün de İzmir’i dirençli bir kent haline getirmek için altyapı meselelerini öncelikli bir sıkıntı olarak ele alıyoruz. Gerek sarsıntı gerekse sel üzere doğal afetlere karşı hemşehrilerimizin mağdur olmaması için 2021 yılı bütçemizin 42’sini yatırımlara ayırmış bulunmaktayız. Yıllık 3 milyar liralık Belediye yatırım bütçesiyle ve büsbütün öz kaynaklarımızla, iklim krizi nedeniyle yaşanabilecek felaketler de dahil olmak üzere hiç bir formda mağduriyet yaşatmayacak bir kenti inşa etmek için canla başla çalışıyoruz.Ayrıca su ve altyapı yatırımlarından sorumlu kuruluşumuz İZSU Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılı bütçesinin 54’ü olan 1 milyar 726 milyon lirası da tekrar yatırım, yenileme, bakım ve tamirat faaliyetlerine ayrılmış bulunmaktadır.Bu kentte geçmiş devirlerde idarede bulunan tüm yöneticilerin ve takımlarının verdikleri emeği şükranla karşılıyor, bıraktıkları eksiklikleri kapatmanın kararlılığını taşıyoruz.Gururla belirtmeliyiz ki İzmir bugün atıksu arıtma tesislerinin sayısı ve kapasitesiyle Türkiye’nin önderi pozisyonundadır. 22’si Avrupa standartlarında ileri biyolojik arıtma yapan toplam 67 atıksu arıtma tesisi İZSU Genel Müdürlüğü tarafından işletilmektedir.Ayrıca İzmir’in atıksularının 97 ‘si arıtılmaktadır.2 Şubat 2021 gecesi tarihinin en büyük yağışlarından birini alan kentimizde neredeyse tüm dereler taşmasına karşın 1995 yılındakine misal bir facianın yaşanmaması, ya da 2009 yılında İstanbul Ayamama Deresi’nin taşması sonucu oluşan bir trajedinin tekrarlanmamış olması altyapı alanında gelinen noktayı göstermesi açısından manalıdır.İzmir’de son iki yılda kent genelinde toplam 68 km yağmur suyu ayrıştırma sınırı yapılırken, 2021 yılında da 133 km yağmur suyu sınırının imali ihale edilmiş olacaktır.Bu projelere ek olarak Master Plan kapsamında 5 havzada 373 km yağmursuyu ana toplayıcı kanal inşası ve yüksek kısımlardan gelen yağış sularını derelere ulaştıracak kuşaklama kanalları ve şiddetli yağış anında taşkınları engelleyecek olan dinlendirme havuzlarının proje çalışmaları yürütülmektedir.Daha evvel taşkın sorunu yaşanan Çitlembik, Emrez, Yobaz, Meles, Kavaklıdere, Manda ve Bostanlı Ahırkuyu derelerinde yapılan çalışmalarla son sel felaketinin daha büyük ziyanlara neden olması engellenmiştir. Bu çalışmalar için yaklaşık 35 Milyon TL yatırım yapılmıştır.2004 yılından bugüne kadar yapılan altyapı yatırımları sayesinde kentimizdeki içme suyu şebekesi 3,5 kat, içme suyu arıtma tesisleri 6 kat, kanalizasyon şebekesi 2 kat, yağmur suyu sınırları 22 kat artmıştır.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı