Türk Tabipler Birliği Düzce zelzele raporu yayınladı. 23 Kasım 2022 günü, saat 04.08’de, merkez üssü Düzce’nin Gölyaka ilçesi olan 5,9 büyüklüğünde bir zelzele meydana geldi.

TTB zelzele raporunda şu bilgiler yer aldı,

Sarsıntılar sonraki günlerde de devam etti ve en şiddetlisi 27 Kasım Pazar günü saat 06.57’de 4,7 büyüklüğünde olmak üzere, yüzlerce artçı zelzele oldu. Bölgeden gelen bilgilere nazaran: Deprem hasebiyle birkaç binada ağır hasar olduğu Lakin yaygın yahut ağır bir yıkım meydana gelmediği, Sağlık Bakanlığı’nca olayın akabinde yayımlanan birinci bilgilere nazaran Düzce’de 37 kişi, İstanbul’da 2 kişi, Bolu’da 14 şahıs Zonguldak’ta 10 kişi, Sakarya’da 26 şahıs ve Bursa’da 4 şahıs olmak üzere Yekün 93 kişinin yaralanmış ve bunlardan 17 şahıs hastanelerde tedavi altına alınmış olduğu, enkaz altında kalan kimse olmadığı, bölgeye karayoluyla ulaşımın olağan olduğu bildirildi.  Ülkemizde olağandışı durumlarda müdahale ve uyumdan Mesul olan AFAD’ın, bölgeye Gerekli araç, işçi ve kaynak transferini gerçekleştirdiği ve barınma, beslenme ve öteki gereksinimleri karşılamak ve maddi zararın tespitine çalışmalarının başladığı, genel olarak bölgedeki Tüm sıhhat kurumlarının aktif olduğu bilinmekteydi.

Düzce zelzele Bölgesini Ziyaret Ettik

TTB Olağandışı sıhhat Hizmetleri (ODSH) Kolu, Bolu-Düzce tabip Odası ile işbirliği içinde süreci başından itibaren yakından izledi. Zelzelenin hayli hafif atlatılmış olduğunun anlaşılmasıyla, TTB Merkez Kurulumuz, akut devri takiben bölgeye bir heyet gönderilmesini kararlaştırdı. TTB Merkez Kurul üyesi Dr. Nursel Şahin, Bolu-Düzce doktor Odası’ndan Yönetim Heyeti Lideri Dr. Serpil Yıldız’ın yanı sıra, Dr. Hakan Erkan Pehlivan, Dr. M. Hamit Boztaş (Türkiye Psikiyatri Derneği), Doç. Dr. Seval Alkay, Dr. Seyit Çoban ve TTB ODSH Kolu Yürütmesinden Dr. İ. Seçkin Kara’dan oluşan heyetimiz, zelzelenin 6. günü olan 29 Kasım 2022 günü, Düzce zelzele bölgesini ziyaret etti.

Deprem Korkusu Herkeste Farklı Olabilir

Düzce

Bolu, Ankara ve Bursa’dan yola çıkanlarla Düzce’den katılanlar olarak Düzce Otogarı’nda buluştuk. Otogar civarında birinci izlenimimiz,  hayatın olağan aktığı, etrafta bir olağandışı durum olduğuna dair göze çarpan emare bulunmadığı formundaydı. Otogardan araçlarla Düzce belediyesine geldik, yollar ve trafik olağandı ve bir iki noktada konseyi olan az sayıda çadır gördük.
Birinci olarak Düzce Belediyesi’ni ziyaret ederek Belediye Lideri Faruk Özlü ile görüştük, geçmiş olsun dileklerimizi iletilerek, Mahallî idarenin olaya ait rasat ve yorumlarını aldık.

Bu görüşmemiz sonucunda ortaya çıkan tablo şöyleydi:

Düzce yapılan görüşme esnasında 29 Kasım günü prestijiyle Düzce merkezde 105, ilçelerle Bir arada Yekün 400 civarında hasarlı yapı mevcuttu ve tespitlerin gün sonuna kadar tamamlanması bekleniyordu.

Bina sahipleriyle hasar tespiti (yıkım kararı) konusunda yaşanan uyuşmazlıklar nedeniyle hasar tespit sürecinin uzamakta olduğu belirtiliyor. Hasarlı binaların bir ay içinde yıkımının tamamlanması öngörülüyor. 1999 sarsıntısından kalan 19 binanın mahkemelik olduğu için hala yıkımının yapılamadığı, münasebetiyle vatandaşla yaşanacak uyuşmazlıkların kimi örneklerde süreci uzatabileceği belirtiliyordu.

Düzce genelinde var Bina stokunun %70-80 oranında 1999 Depremi’nden sonra yapılan binalardan oluştuğu belirtiliyor; bu binalar zelzele yönetmeliğine uyularak yapılmış. Düzce genelinde yapıların sağlam tabana ve zemin+1 ile zemin+3 ortasındaki yüksekliklerde olması, sağlam tabana inşa edilmesi bahislerine ruhsat etabında azami İtina gösterilmekte olduğu belirtiliyor. Bu bakımdan, belediye liderinin sözüne nazaran Düzce “yatay mimari” yüklü bir kent ve bu sözün gerçekle Değerli ölçüde örtüştüğü sokakta da görülebiliyordu.

Kentin Fazla göç alması sebebiyle yeni yapılaşma olmaktaymış ve bundan Dolayı da yeni yapı sayısı görece yüksekti.

Neticede Düzce’de Tüm konutların yaklaşık %25 kadarı, eski yönetmeliklere nazaran yapılmış olan binalardan oluşmaktaydı.

Yüksek binalar yani toplamda dört sert aşan yapılar, çoğunlukla Kentin Konuralp isimli bölgesinde bulunmaktaydı. Kredi Yurtlar Kurumu’nun (KYK) mutabakatlı olarak kullandığı Yurt binaları da kentin görece yüksek, binaları ortasında olduğu Anlatım edilmekteydi. Yüksek binalar, KYK’nin taleplerinin, görece düşük maliyetle karşılanmasının bir yolu olarak öne çıkıyordu. Belediye, kendilerinin dört sert aşmayan binalar konusunda ısrarcı olduklarını belirtiyordu.

Yıkımları takiben, Yekün sekiz alanda kentsel dönüşüm yapılacaktı.

Düzce merkezde içme suyu şebekesi zelzeleden sonra beş, alt noktada fizikî olarak ziyan görmüş Ama birebir gün içinde bunlar onarılmıştı. Şebeke suyu bunun dışında olağan olarak verilmeye devam edilmiş, içme suyu artıma sistemi de olağan olarak çalışmayı devam ettirmişti.

Şehrin su şebekesinin yarıya yakını, 1999 Depremi’nden Evvel yapılmış olduğu için, yapısal olarak eskime münasebetiyle Kıymetli ölçüde kayıp-kaçak bulunmaktaymış ve bu nedenle halihazırda bir altyapı yenileme çalışması da devam etmekteydi.

Halen Biricik kaynaktan temin edilmekte olan kentin içme suyu, yenileme çalışmaları sonrasında ek iki kaynakla birlikte üçe çıkacaktı.

Deprem tesiriyle elektrik üç saat kadar kesilmişti. Bunun, trafoların sarsıntı karşısında otomatik olarak akımı kesmesinden kaynaklanmış, sonraki gün denetimli olarak elektriklerin bütün kente verilmişti.

Düzce genelinde kayıtlı olarak 8.200 civarında, çoğunlukla Afganistan, Suriye ve ırak asıllı sığınmacı olduğu ve bunların 2.500 kadarının Talebe oldukları söyleniyordu.

Yabancı asıllı ve sığınmacıların çoğunlukla 1999 Depremi’nden Evvel yapılmış binalarda kalmaktaydılar. nihayet sarsıntıdan en Çok etkilenen yapılar da bunlardı.

Oturduğu binanın zelzeleden etkilendiğini beyan edenler, Bahçeşehir Kapalı Spor Salonu’na yerleştirilmişti. Bir kısım yabancı asıllı ise kenti terk etmişti.

Şehir merkezindeki çadırların bir kısmına da Tekrar yabancı uyruklular yerleştirilmişti.

Sorduğumuzda, çadır kurulan alanların Düzce İRAP belgesinde gösterilen toplanma alanlarına nazaran yapılmaya çalışılmış, Ama fiili duruma nazaran davranılarak, insanların tabiatıyla toplandıkları alanlara kurulmuşlardı.

Ağa Mahallesi, Kültür Mahallesi, Çay Mahallesi en Çok çadır kurulan bölgelerdi.   AFAD, birinci planda Düzce’de kentin 10 farklı noktasına Yekün 128 çadır kurmuş, talep edenlere ayrıyeten çadır vermeyi sürdürmekteydi. Hasebiyle, konutların bahçelerinde yahut Belde içinde farklı noktalarda da çadırların kurulmasıyla bu sayı artmaktaydı. Ağa Mahallesi’nde yaşayan Roman yurttaşların kendilerine daha Çok çadır verilmesi tarafında talepleri vardı.

Düzce nüfusu 401 bin civarındaydı ve bunun 390 bin kadarı meskenlerinde barınıyordu. Daimi çadırda kalanların sayısı 1.200 civarındaydı ve konutunda yatmaktan korkanlar da çadırlarda yatmayı tercih ediyordu.

Romanlar daha Fazla çadırlarda kalmaktaydı.

Mevcut çadırlar muhtaçlığa yanıt veriyordu Ama şu anda bulundukları yerlerden kaldırılarak, Belde içinde, halkın konutlarına daha yakın olan noktalara dağıtılması düşünülüyordu. Konutları hasarsız olanların en kısa vakitte çadırları boşaltmaları için de bir çalışma yürütülmekteydi.

Depremin merkez üssü olan Gölyaka’da merkezde bir ve Sarıdere köyünde bir cami olmak üzere iki yapı yıkılmıştı. Düzce merkezde ise bizim de gördüğümüz üzere, çarşı içindeki bir binada ağır yıkım olmuştu.

Belediye, sarsıntıya hazırlık bakımından kentsel dönüşümü hızlandıracaktı. Düzce genelinde zelzele yönetmeliklerine Müsait yeni yapı oranını %95’e çıkartmayı hedefliyorlardı.

Binası yıkılanlar için Hane yapılacaktı ve buna ait ihale, 15 gün sonra olacaktı.

Belediye ziyaretimizin akabinde, Düzce merkezdeki durumu gözlemlemek üzere sokağa çıktık. Üstünde AFAD’ın “Koordinasyon Aracı” olduğu yazan bir TIR, belediyenin önündeki alanda park edilmişti lakin etrafında kimse yoktu. AFAD Koordinasyonu’nun temel olarak vilayet binasının da olduğu meydanda konuşlandığı, birebir bölgede barınma çadırlarının kurulduğu ve seyyar mutfak ve öteki araçların Tekrar tıpkı bölgede bulunduğu, halkın ziyan tespiti ve öteki kurumsal süreçler için müracaatlarının da birebir yerde kurulan hizmet çadırlarında gerçekleştirildiği bilgisi alındı.

Belediyeden çadırların bulunduğu valilik önüne giden caddede olağan akışında bir yaya ve araç trafiği mevcuttu ve etrafta birinci bakışta, zelzele geçirmiş bir kent imajı yoktu. Hayatın olağan devam ediyordu. Bu yol üstünde belediyeye daha yakın olarak çarşı içindeki bir Aralık sokakta, ağır hasarlı iki katlı bir binanın, kaba enkazının kaldırılmış olduğu görülmekteydi. Düzce içinde dolaştığımız yerlerde ve Gölyaka ilçesine gidiş-dönüş esnasında etrafta ayrıca yapı enkazına rastlamadık.

Vilayet önündeki hayli Aka bulvarda, AFAD tarafından kurulmuş olan barınma çadırları, seyyar mutfak ve öbür hizmet TIR’ları, hasar tespiti ve öteki Türlü idari süreçlerin yapıldığı hizmet çadırları görülmekteydi. Barınma çadırlarının toprak tabanlı alanda kurulduğu lakin yerde yağışa karşı Gerekli düzeltmelerin şimdi yapılmadığı görülmekteydi. Etrafta seyyar hela göremedik fakat halkın Tuvalet ve banyo gereksinimini gidermek için konutlara gidebildikleri, bilgisi verildi. Bir çadırda, “Psiko-Sosyal Destek” yazısı gözümüze çarptı Ancak o sırada etrafında kimse yoktu. Aka yoğunluk, hasar tespiti müracaatı yapılan çadırdaydı.  Barınma çadırlarının şurası olduğu Meydan âlâ düzenlenmişti ve etraftan bir seyyar çitle izole edilmişti ve çadırlar genel olarak boştu. Bunların yakın komşuluğundaki, sıhhat hizmeti verilen çadırda çalışan Tabip meslektaşımızı ziyaret ettik. telaş ve uykusuzluk yakınmaları en Çok görülen semptomlardı. Vatandaşa dijital reçete düzenlenebiliyordu ve ilaç temininde düşünce yoktu.

Çadırlarda kalan halka LPG tüpü üstüne monte edilen, denetimli Aleni Alaz çıkartan tipte ısıtıcılar dağıtılmıştı. Bu tip ısıtıcılar, yangın tarafından Değerli bir risk oluşturabilirler!

Buradan sonra uğradığımız 7 nolu ASM binası da zelzeleden ziyan görmemişti ve olağan poliklinik hizmetini sürdürüyordu. Görüştüğümüz meslektaşlarımız, Tekrar anksiyete ve uykusuzluk semptomlarıyla olan müracaatların fazlalığına işaret ettiler. Bunun dışında rutin çalışma devam etmekteydi.

Daha sonra Düzce Devlet Hastanesi’ne gittik. Hastaneye ulaşımda Problem yoktu, trafik olağandı. Gerek hastane binası ve gerekse bahçesi, etraftaki öbür binalarda rastgele bir hasar görünmüyordu. Acil poliklinikten giriş yaptık ve meslektaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi ilettik. Tabip ve hemşire arkadaşlarımıza sarsıntısı nasıl yaşadıklarını ve müşahedelerini sorduk.

Aldığımız karşılıklar:

Depremin şiddetli olmuştu ve korkmuşlardı.

Görevli olamayanlar dahil, hepsi hastaneye gelmeye çalışmışlardı.

Yollarda, bulundukları yere nazaran değişen, yarım ila bir saat kadar araç trafiği kaynaklı ulaşım zorluğu yaşamışlardı.

Olayın akabinde hastaneye geldiklerinde, acil polikliniğe Fazla sayıda minör yaralanma yanı Dizi birkaç Tane yüksekten düşmeye bağlı ağır travma olgusu gelmişti.  Ağır olgulardan bir tanesi hayatını kaybetmişti.

Acil poliklinikteki yoğunluk, zelzele saatinden başlayıp birebir gün öğle saatlerine dek devam etmişti.

Hastane binasında bir kaç yerdeki Ufak çatlaklar haricinde bir hasar meydana gelmemişti. Yetkililer, bunların sıva çatlağı olduğunu belirtmişlerdi ve korkacak bir durum yoktu.

Gölkaya

Gölyaka, zelzelenin merkez üssü olarak bildirilen ilçeydi ve Düzce merkezine 15-20 kilometre uzaklıktaydı. Araçlarla, D-100 ve hem de Etraf yolu ilişkisi üzerinden iki farklı yolu kullanarak Gölyaka’ya problemsiz ulaştık. İlçede, haricen sağlam görünen kimi meskenlerin bahçesinde çadırlar kurulmuştu, ayrıyeten birkaç noktada daha toplu çadırların kurulduğu göze çarpıyordu. Öncelikle devlet hastanesine gittik. Üç katlı ve yeni bir binaydı ve faaliyetine devam ediyordu. Hastane bahçesinin yanındaki boş alanda konseyi Aka bir hizmet çadırı vardı lakin kullanım dışı olduğu anlaşılıyordu. Hastanenin Çabucak karşısında bulunan birkaç eczane açıktı. Etrafta yıkılmış Bina yoktu.

Meslektaşlarımızla görüştüğümüzde, sarsıntının şiddetli olduğunu Anlatım ettiler. Sarsıntının akabinde binanın duvarlarında çatlaklar oluşmuştu; bu yüzden sıhhat Bakanlığı, hastane bahçesinin yanına bizim gelirken gördüğümüz hizmet çadırını kurmuştu ve hastane faaliyetlerine burada, sadece acil poliklinik olarak devam etmişlerdi. Daha sonra ise hastane binasında hasar tespiti yapılmış, duvarlardaki çatlamaların “sıva çatlağı” olduğu belirlenmişti. Bunu takiben, 25 Kasım tarihinde tekrar hastane binasında olağan çalışma tertibine dönülmüştü.

Anksiyete ve uykusuzluk burada da en Çok görülen yakınmaydı.

Gölyaka Devlet Hastanesi’nde gördüğümüz kadarıyla, birinci ve ikinci katlardaki poliklinik yapılan odaların duvarlarında duvar boyunca uzanan, kimi duvarlarda altta ve üstte iki farklı çizgi oluşturan, sıvanın yer yer büsbütün dökülüp altındaki ytong materyalin açığa çıktığı çatlaklar vardı.

Gölyaka’da 40 yapı sarsıntıdan etkilenmişti, bunların birden fazla köylerdeydi. Yekün dört yerde çadırlar kurulmuştu ve 25 konteynır için ise yer hazırlanıyordu. Konteynırlara kiracı olanların yerleştirileceği söyleniyordu.

Hastaneden ayrılınca, kapalı pazar yerinde kurulmuş olan çadır alanına gittik. Üstü bir çatıyla kapalı, beton tabana sahip olan pazar alanının dört yanı açıktı ve burada AFAD tarafından 49 adet çadır kurulmuştu. Kullanılan genel hedefli barınma çadırlarının beton taban üstüne kurulmuş olmaları nedeniyle yağış için Gerekli yer düzeltmesinin yapılması Mümkün olmasa da, alanın üstünde yağıştan müdafaa sağlayacak yeterlilikte bir çatı mevcuttu. Öte yandan çadır iplerinin beton yerde gerektiği üzere tespit sağlayamadığı ve çoğunlukla briket tipi Çeşitli tartılarla tutturulmuş olduğu görülebiliyordu. Pazar yerinin var tuvaletleri, çadır alanına hizmet vermeye kâfi durumdaydı. Sıcak su yoktu, lakin görüştüğümüz buradan Mesul AFAD vazifelisi, çadırlarda kalma mühleti ve kalan insan sayısına nazaran sonraki günlerde muhtaçlığın yine değerlendirileceği bilgisini verdi. Ziyaretimiz sırasında, çadırlarda kalanlarla konuşan toplumsal hizmet vazifelileri olduğunu gözlemledik. Yemek, seyyar mutfaklardan temin edilmekteydi. Burada da çadırların bir kaç adedinde beşerler vardı. Lakin, misyonlu bize 240 civarında bireyin kayıtlı olduğunu ve gece meskenlerinde yatmaktan çekinenlerin, gece gelip çadırlarda yattığını söyledi. Her çadırda bir elektrikli ısıtıcı, bir Döşek vardı.

Sonuç Ve Değerlendirme

Valilik, belediye ve öteki resmi kurumlara nazaran; 1 Aralık prestijiyle ağır hasarlı Bina sayısı 427, yıkımı yapılan 6, yaralı sayısı 39, çadırda kalmak için kayıt yaptırmış şahıs sayısı 10.126; spor salonunda barındırılan sayısı 1028 olarak verilmektedir. Baş travması sonucu hayatını kaybeden yüksekten düşme olgusu, bu sayıların ortasında belirtilmemektedir.

AFAD Başkanlığı’nın en nihayet duyurusuna nazaran, “Depremde meskenleri ağır ve orta derecede hasar gören vatandaşlarımız için Düzce Vilayet genelinde 230 bireysel konteynır ile Gölyaka’da 28 Çilimli’de 41 konteynır ve toplumsal alandan oluşan süreksiz konaklama merkezleri”nin kurulumunun tamamlanmıştır. Lahza prestijiyle, kiracı yahut mülk sahibi olmalarının durumu nasıl etkileyeceği hakkında bir netlik bulunmamaktadır.

Yabancı asıllı sığınmacıların durumunda olanların, sonraki akıbeti konusu, Lahza prestijiyle belirsizliğini sürdürmektedir. Bu topluluğun genel olarak düşük gelirli, sırf yardımla yaşayan yahut kaçak ve bir gelirden mahrum bireyler olmalarından kaynaklanan handikapların nasıl giderileceği, süreksiz ve kalıcı ne üzere tahliller üretileceği ayrıyeten kıymetlidir; zira bu bireyler çoğunlukla en Çok hasar gören “eski” yapılarda barınan kümedir. Ayrıyeten, bu kümenin tamamının kiracı olduğu kabul ederek davranmak gerçekçi bir öngörü olacaktır.

Deprem üzere Hane arzını etkin olarak azaltan afetler, Tüm kiracıların ortak sorunu olan kira artışlarına Sebep olmaktadır. Yüksek enflasyon, bu sorunu ağırlaştırmaktadır.

Düzce, 30 Kasım prestijiyle “Genel Hayata Tesirli Afet Bölgesi” olarak ilan edilmiştir.[7] Bölgede sarsıntıdan etkilenen halkın, ekonomik ve toplumsal olarak görece rahatlamasına yönelik tedbirler alınmasına katkısı olması manasında, Olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmelidir. Kiracıların barınma ve kira problemlerinin tahlili için bu yasal imkandan yararlanılması düşünülmelidir.

Deprem sonrasında halkın Değerli ölçüde Kaygı yaşadığı gözlenmiştir. Bu durumda Psiko-sosyal takviye çalışmalarının kıymeti ortaya çıkmaktadır.

Düzce-Gölyaka’da yaşadığımız 5,9 büyüklüğündeki nihayet sarsıntı, bize gelmekte olan Marmara zelzelesi için hazırlıklı olunması gerektiğini bir Kez daha hatırlatıyor!

Hazırlıklı olmak için zelzele beklenen bölgelerde, çarpık ve ağır kentleşme olan yerleşimlerden başlayarak, Bina stoku süratle zelzeleye Müsait hale getirilmelidir!

Toplanma yerleri hedefe Müsait sayıda ve vasıfta olmalı, üzerinde Gaye dışı yapılaşmalara müsaade verilmemelidir!

Düzce sarsıntısının görece az ziyanla atlatılmasında, Bina stokunun 1999 sarsıntısı sonrasında Aka ölçüde yenilenmesi ve yeni yapıların ruhsatlandırılmasında zelzele yönetmeliğine uyulmuş olması, yapı yüksekliğinin taban yapısıyla uyumlu olmasına dikkat edilmesi ve görece yatay bir mimari anlayışın hayata geçirilmesinden kaynaklandığının, Talih yahut tesadüfle bağlantısı olmadığının altını bir Defa daha çizmek istiyoruz.

Hepimize geçmiş olsun.(BSHA)