Uluslararası ilim grubundan kum sineklerinden bulaşan hastalıkların yayılımını azaltacak proje
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Parazitoloji Anabilim Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Seray Töz ve Prof. Dr. Yusuf Özbel’in sorumluluğunda yürütülecek “Maliyet-Fayda ve İklim-Politika Tedbirleri ile Kum Sineklerinin Yaydığı Hastalıkların Tespiti ve Azaltılması için İklim İzleme ve Karar Takviye Çerçevesi (CLIMOS)” projesi, Avrupa Kurulu tarafından “Horizon Europe” kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Türkiye’den Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Parazitoloji Anabilim Kısmı ve Portekiz’den Lizbon Üniversitesi, Tropikal Tıp ve Hijyen Enstitüsü Amel birliğinde yapılacak projede, Kamu ortasında yakarca (tatarcık) olarak bilinen kum sineklerinden bulaşan hastalıkların yayılımlarının Denetim altına alınması için çalışmalar yapılacak.
Proje grubunu makamında ağırlayarak kutlama eden Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Ege Üniversitesi olarak milletlerarasılaşma misyonumuz doğrultusunda bütün akademisyenlerimizle nitelikli projeler üretmeye devam ediyoruz. Üniversitemizin ismini memleketler arası arenada görünür kılmak hedefiyle Değerli Amel birlikleri gerçekleştiriyoruz. Prof. Dr. Seray Töz ve Prof. Dr. Yusuf Özbel hocalarımızın sorumluluğunda yürütülecek olan CLİMOS projesi de bu Kıymetli Amel birliklerinden birisi. Portekiz ve Türkiye Amel birliğinde yapılacak bu projede kum sineklerinden bulaştırılan hastalıkların yayılımını azaltmak için Türlü çalışmalar yapılacak. Hocalarımızı ve proje takımını kutlama ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi
“Erken İkaz sistemi geliştirilecek”
Projede, Etraf Sıhhati ve Biricik sıhhat yaklaşımlarına dayalı bir anlayışla devinim ettiklerini Anlatım eden Prof. Dr. Seray Töz,” CLIMOS projesi, kum sinekleri üzere eklem bacaklı vektörler aracılığıyla hayvanlardan bulaşan hastalık yapan mikroorganizmaların ortaya çıkmasını, bulaşmasını ve yayılmasını azaltmaya Yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Etraf Sıhhati ve Biricik sıhhat yaklaşımlarına dayalı bu projede iklim değişikliklerinin, kum sineklerinin bulaştırdığı enfeksiyonların yaygınlığına tesiri incelenecektir. Bu hedeflere ulaşmak için, kum sineklerinin, iklimsel ve çevresel faktörlerin ve bu sinekler tarafından bulaştırılan ve Avrupa’da giderek yayılımı artan hastalık yapan mikroorganizmaların dağılımlarının belirlenerek siyaset yapıcılar aracılığıyla Kamu sıhhati tedbirleri hayata geçirilecektir” diye konuştu.
Prof. Dr. Töz, “Proje ile, daha hakikat iklim ve sıhhat modellemesi ve enfeksiyon riski tayini için erken İkaz sistemleri ve dayanak yapıları sağlanacaktır. Sosyo-ekonomik tahlil ve risk değerlendirmeleri ile toplumsal ve maliyet-fayda değerlendirmeleri sağlanarak karar vericilere yol gösterilecektir” dedi.
“Köpeklerdeki hastalık durumuyla ilgili araştırmalar da yapılacak”
Çok istikametli bir araştırma yapacaklarını Anlatım eden Prof. Dr. Yusuf Özbel, “Bu projede, vektör kum sineği cinslerinin coğrafyası ve bu tipler tarafından taşınan mikroorganizmalara ait bilgiler ile yeni çevresel izleme bilgileri, iklim, Etraf ve matematiksel algoritmaları içeren Aleni erişimli etkileşimli bir çevrimiçi platform geliştirilecektir. Eşlik eden eğitim platformu, fon sağlayıcılar, toplumsal ve çevresel aktörler, halk kurumları ve siyaset yapıcılar tarafından ispata dayalı kararların alınmasını sağlayacaktır. Kum sineklerinin (yakarca) vektörlüğünü yaptığı ve Leishmania cinsi protozoon parazitlerin neden olduğu leishmaniasis Akdeniz Havzası’ndaki öteki ülkelerde olduğu üzere Türkiye’de de insanlarda visseral ve kutanöz olmak üzere iki klinik formda görülmektedir. Parazite köpekler kaynaklık yapmakta ve kendileri de hastalanmaktadırlar. Bu nedenle leishmaniasis hem Kamu sıhhati hem de Veteriner hekimlik meselesidir. Projede kum sineklerinin ülkemizdeki durumu, aktiviteleri, Leishmania dışında taşıdıkları öteki hastalık yapan virüsler (Phlebovirüsler) ile ilgili çalışmaların yanı Dizi köpeklerdeki hastalık durumuyla ilgili araştırmalar da yapılacaktır” dedi.
Uluslararası multidisipliner ilim ekibi
CLIMOS Projesi, 17 ülkedeki 29 araştırma kuruluşunun iştirakiyle gerçekleştiriliyor. Türkiye’den projeye Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kısmı, Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Ekoloji Anabilim Kısmı ve sıhhat Bakanlığı Kamu Sıhhati genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı katkı sağlıyor.
Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı
