Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD), Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen bölgelerde istekli grupları aracılığıyla Meydan çalışmaları gerçekleştirirken, 13 Şubat’ta Yüksek Öğretim Heyeti (YÖK) tarafından bölgede psikososyal ve manevi dayanak noktasında İlahiyat ve İslami İlimler fakültelerinin de misyon alabileceğini açıklamasına reaksiyon gösterdi.

Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Heyeti, YÖK’ün  zelzele bölgelerinde manevi rehberlik ruhsal danışmanlık yapabilecek üniversiteler ortasına ‘İlahiyat ve İslami İlimler’ fakültelerinin iç edilmesi duyurusu üzerine heyete resmi yazma gönderdi. ‘Alanımız İhlal Ediliyor’ reaksiyonunda bulunan TPD resmi yazısında, ‘Psikososyal dayanağın kozmik unsurları bellidir’ vurgusunda bulundu.

Afet ve travma durumlarında şahısların dini takviyeden Evvel uzman psikologlar tarafından desteklenmesi gerektiğine dikkat çeken TPD yazıda; “Bireylerin mensup oldukları din ya da inançlar doğrultusunda din adamlarından dini bilgi ve dini rehberlik almaları Temel insan hakkıdır fakat ruhsal zorlanma, hastalık ya da bozukluklarda alınması gereken ya da sunulması gereken, ‘ruh sıhhati hizmeti’dir” cümlelerine yer verdi. TPD, ruh sıhhati hizmetinin psikiyatrinin alanı olduğunu, Meydan ihlali yapılmamasını, dini görevlilere Gereksinim duyulduğunda bunun da psikologlarca talep edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

YÖK Depremzedelere Psikososyal Takviye Verebilecek Fakülteleri Açıkladı

YÖK tarafından 13 Şubat 2023 tarihinde üniversitelere gönderilen  “manevi rehberlik” yapabilecek istekli davetine ait yazısında depremzedelere ruhsal takviye olunacak fakülteler ortasında; İlahiyat ve İslami İlimler Fakülteleri de yer aldı. YÖK’ün bütün üniversitelere E-94221838-900-11152 sayı numarası ile gönderilen yazıda, “Afet bölgesinde sarsıntıdan etkilenmiş Fazla sayıda çocuk, genç yetişkin ve İhtiyar insanımızın bulunduğu, depremzedelere takviye olmak için yapılan planlamada kıymetlendirilmek üzere manevi rehberlik ve ruhsal danışmanlık yapabilecek istekli öğretim üyelerinin; İlahiyat Fakültesi, İslami İlimler Fakültesi, Eğitim Fakültesi, Psikoloji, Toplumsal Hizmet, Acil Yardım ve Afet İdaresi akademik ünitelerinde vazife yapanlar başta olmak üzere manevi rehberlik ve/veya ruhsal danışmanlık mevzularında uzmanlaşmış gönüllülerin de bulunacağı” belirtildi. 

“Ruh Sıhhati Hizmeti İlgili Uğraş Gruplarınca Verilmelidir”

YÖK’ün depremzedelere ruhsal dayanak sağlayıcı fakülteler listesinde misyonu dini eğitim vermek olan fakültelerin bulunması ile ilgili TPD harekete geçerek, YÖK Başkanlığı’na resmi yazıyla uygulama hakkında görüşlerini ve tekliflerini ilettti. TPD’nin YÖK’e yolladığı yazıda; bölgedeki insanların, ruh sıhhatinin kıymetlendirilmesi ve ruh sıhhatine yönelik müdahale ve dayanağın sağlanmasının acil olduğu lakin afet ve travmanın neden olduğu ruhsal zorlanmaya yönelik yapılacak müdahale, danışmanlık ve takviye psikoloji ve psikopatoloji bilgisi gerektiren tedavi yaklaşımlarının psikologlar tarafından uygulanabileceği vurgulandı. TPD resmi yazısında şu cümlelere yer verdi: “Depremin neden olduğu kitlesel travmalardan sonra ruh sıhhati hizmeti içindeki psikososyal dayanak, sonraki ruhsal yaralanmayı azaltan en Kıymetli müdahaledir. Psikososyal takviyenin üniversal unsurları belirlidir. Bu unsurlardan en Değerli olanları ziyan vermemek ve şahsa has ihtiyaçların tespit edilip ihtiyaçların karşılanması, en azından karşılanması ile ait kurumsal bir eforun gösterilmesidir. Psikososyal dayanak sırasında şahıs dini danışmanlığa muhtaçlık duyuyorsa bu gereksinmenin karşılanması için psikodestek sağlayan ruh sıhhati çalışanı Müsait yönlendirme yapacaktır. Bireylerin mensup oldukları din ya da inançlar doğrultusunda din adamlarından dini bilgi ve dini rehberlik almaları Temel insan hakkıdır fakat ruhsal zorlanma, hastalık ya da bozukluklarda alınması gereken ya da sunulması gereken, ruh sıhhati hizmetidir. Ruh sıhhati hizmeti de ilgili alanlarda yetişmiş olan ruh sıhhati Uğraş mensupları tarafından verilmelidir.”

“Ruh Sıhhati Alanında Ehil Olmayanların Yapacağı Müdahaleler Kriz Yaratabilir”

TPD, YÖK’ün de duyurusunda belirttiği, ‘bölgede etkilenen, ruh sıhhati açısından “incinebilir grup” olarak tanımlanan Fazla sayıda çocuk, genç, engelli ve İhtiyar bulunduğu’ bilgisine yazısında yer vererek, “Psikoloji ve psikopatoloji bilgisi olmayan şahıslar tarafından ferdî gereksinim gözetilmeden verilecek takviyenin bireyin yanlış kıymetlendirilmesine, kriz durumunda yaşanan ruhsal zorlanmanın artmasına neden olacağı aşikardır. Afet ve Travma Psikiyatrisi, Travmanın Ruhsal Tesirleri üzere ruh sıhhati Uğraş mensuplarının alanına giren bu mevzularda uzman olmayan bireylerin yapacağı müdahaleler Meydan ihlaline neden olacaktır” dedi. 

Alan İhlali Eleştirisi!

TPD, YÖK’ün afeti yaşayan şahıslara yönelik psikososyal dayanak noktasında ‘din yahut maneviyatla ilgili Yardımcı profesyonel Uğraş kümesi ve maneviyatla ilgili profesyonel Uğraş mensubu, manevi rehberlik’ vazifelilerinin de devrede olacağına ait açıklamasına reaksiyon göstererek Laf konusu uygulamayla Meydan ihlali yapıldığına dikkat çekti. TPD, “Bu görevlendirme biçimi, afetin neden olduğu bedensel, zihinsel, ruhsal ve toplumsal yıkımı, bölgedeki acil ruh sıhhati hizmeti gereksinimini görmezden gelmek olacaktır. Yükseköğretim Kurulu’nun süreç içerisindeki dayanağı ve tertibe katkısının Fazla Kıymetli olacağını, davetinizin ülkemizin dayanağa ve dayanışmaya en Fazla gereksinim duyduğu şu günlerde Fazla Kıymetli olduğunu düşünüyoruz. İlgili yazınızın bu çerçevede psikoloji ve psikopatoloji alanında uzman olmayan hatta ziyan verici olma mümkünlüğü yüksek olan müdahalelere neden olacağından, ruh sıhhati Uğraş mensuplarına tanımlanmış ruh sıhhati hizmeti sunumunda Meydan ihlaline yol açacağından İlgi yazınızda bahsedilen “manevi rehberlik ve ruhsal danışma” sözünün tekrar değerlendirilmesini, ruhsal danışmanlığın yalnızca ruh sıhhati çalışanlarının yapabileceğinin göz önünde bulundurulmasını, görevlendirilecek din vazifelilerinin yalnızca psikososyal takviye sırasında tespit edilen ferdî ihtiyaçlara nazaran dini danışmanlık sonlarında vazife yapmalarının sağlanmasını ve alanda çalışan psikososyal dayanak elemanlarının dini danışmana yönlendirme ihtiyaçlarına nazaran planlama yapılması için gereğini arz ederiz” dedi. (BSHA – ilim ve sıhhat Haber Ajansı)