“Afetler, kişinin hayatı boyunca katlanabileceği en travmatik olaydır ve bu tecrübe uzun devirde kişinin ruh sıhhatini Kıymetli ölçüde etkileyebilir” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikiyatristi Kısmından Dr. Öğr. Üyesi Sezai Uyar, afetlerin tesirlerini anlayabilmek için toplumsal olarak yaşanan travmanın tesirleri ve bu süreçte ruh sıhhati için yardım almanın değerini açıkladı.

Tüm Türkiye’yi Yasa boğan Kahramanmaraş merkezli sarsıntının akabinde yaraların sarılmaya çalışıldığı bu günlerde, “afetin toplumda yarattığı tesirleri ayrım etmeliyiz ve bununla hakikat biçimde başa çıkmalıyız” diyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Sezai Uyar; “afetlerde yaşanan toplumsal travmaların tesirlerini azaltabilmek için birinci Evvel yüksek risk kümelerini tespit etmeliyiz ve bu riskli kümelerden başlayarak ruh sıhhati tedavi planlaması yapmalıyız” dedi. 

En Fazla risk altında bulunanların ise; yaralılar, çocuklar, bayanlar, evvelce travması olanlar, yakınlarını kaybedenler ve kurtarma çalışanları olduğunu vurgulayarak afet sonrasında bu kümelerde görülebilecek psikiyatrik problemlerin önüne geçilmesine yönelik olarak Değerli ihtarlarda bulundu.

‘Depremden Sonra 4 Evreden Oluşan Bir Sürece Girdik’

Depremden sonra toplumsal olarak yaşanan ruhsal sürecin 4 evreye ayrıldığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Uyar, bu evreleri şu sözlerle açıkladı; 

“Depremin Çabucak sonrasında toplumsal olarak ekseriyetle kuvvetli bir işbirliği ve dayanışma içerisinde devinim ettiğimiz birinci evreye gireriz. Zelzelesi izleyen birkaç hafta ile birkaç aylık devri kapsayan süreçte ikinci evreyi yaşarız.  Buna Ahenk evresi deriz, biz şuan bu evredeyiz.  Bu kademede, yorgunluk, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı üzere belirtilerle hekimlere müracaatlar artmaya başlar. Öfke, huzursuzluk ve toplumdan uzaklaşma görülür. 

“İnsanlar bu periyotta duygusal dengesizlikler yaşayabilmektedir” diyen Dr. Öğr. Üyesi Uyar, afetzedeler ve toplumdaki diğer bireylerin yaşayabileceği fizikî ve ruhsal tesirleri sıraladı;

• Yorgunluk
• Baş dönmesi
• Bulantı
• Titreme
• Mide rahatsızlıkları 
• Uyku bozukluklar 
• Ağlama isteği
• Anksiyete
• Depresyon
• Yas 
• Kararsızlık
• Konsantre olamama
• Dikkat dağınıklığı 

“Bizi bekleyen üçüncü evre ise bir yıla kadar uzayabilir. Bu evrede onarma çalışmalarının en yeterli halde yerine getirilmesi beklentisi içerisinde olacağız. Sarsıntım üzerinden geçen birkaç yıllık müddet ise dördüncü evre, yani nihayet evrededir ve afetzedeler fakat bu evrede Ömür ile bütünleşebilecekler.”

Afetten kurtulma süreci “ikinci bir afettir”

“Afeti gören herkes etkilenir. kayıp ve travmalar herkesi direkt tesirler. Ayrıyeten, afete maruz kalan topluluğun bir modülü olmakta birçok bireyde duygusal izler bırakır. Afeti gören, tanıklık eden herkes bir manada kurbandır. Basın yoluyla ikinci elden ağır afet tecrübesine maruz kalmak bile bireyleri etkiler” kelamlarıyla bütün ülkemizin sarsıntıdan ne kadar etkilendiğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Uyar kelamlarına şu tabirlerle devam etti;

“Afeti yaşayan ve hayatta kalanların afetten kurtulma süreci “ikinci afet” olarak tanımlanır. Afet, günlük hayatı birçok istikametiyle etkilediği için afetten sağ kalanlar apansızın Fazla sayıda sorunla karşı karşıya kalır. İnsanların, yitirdiği yakınları, süreksiz barınak, Giysi ve yiyecek temini, ulaşım imkânı, mali takviye için müracaat, işsizlik sigortası, gelir vergisi yardımı, tıbbi bakım alınması, yıkım için yardım, paklık, hafriyat çalışmaları vb. gereksinimleri olabilir. Süreksiz yerleşim yerinin temini üzere Temel gereksinimlerin karşılanması esnasında birçok problemle karşılaşılır.”

Birçok İnsan Ruh Sıhhati Hizmetlerine Muhtaçlığı Olduğunu Düşünmüyor

“Deprem sonrasında birçok afetzede ruh sıhhati hizmeti almak için müracaatta bulunmayacak zira toplumumuzda ruh sıhhati hizmetleri demek meczuplukla muadil görülüyor. Afetten kurtulan birine ruh sıhhati alanında yardım önermek Haysiyet kırıcı görülüyor aslında afetzede halkımız da hala eski yaşantılarını bir ortaya getirme çabası içinde birçok sorunla uğraşıyor. Hasılı bütün bu süreçte ruh sıhhati takviyesi Noksan kalıyor.”

Yardım Almaktan Çekinmeyin

Ruh sıhhati vazifelilerinin afetlerde gerilim tepkileri, bunlarla başa çıkma hünerleri ve Müsait kaynaklar konusunda bütün toplumu eğitmesi gerekiyor. öteki bir sözle, halkımızı afetin tesirleri, kendi kendine yardım müdahaleleri ve ek bir yardım için nereye başvurulacağı bilgisi toplumun tümüne ulaştırılmalıdır. 

“Ruh Sıhhati Planı”, Vilayet Afet Planı’nın Bir Kesimi Olmalıdır

Afetlerde ruh sıhhati hizmetlerinin toplumun gereksinimlerine nazaran düzenlenmesinin epey Kıymetli olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Uyar bu mevzudaki görüşlerini şu cümlelerle lisana getirdi; 

“Ruh sıhhati programı hazırlanırken, toplumun demografik ve karakteristik özellikleri göz önüne alınmalıdır bu nedenle afetlerde ruh sıhhati hizmetleri sunan öbür tertiplerle uyumu sağlamak, toplumun afet periyodunda ruh sıhhati gereksinimlerine efektif cevaplar vermek maksadıyla afetlerde ruh sıhhati planı, Vilayet Afet Planı’nın bir modülü olmalıdır.

Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı