Covid-19 süreciyle birlikte günlük hayatımızın bir modülü olan maske kullanımı; kişinin kendi ağız kokusunu fark etmesini ve tahlil arayışını beraberinde getirdi. Boşanmalarda münasebet sayılabilecek kadar önemli bir sorun olan ağız kokusu, iş ömründe da bilhassa konuşarak bağlantı kurmada düşünce yaşanmasına yol açıyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Protetik Diş Tedavisi Uzmanı Dr. Dt. Hatice Ağan “Ağız kokusu da tıpkı ter kokusu üzere epey hassas bir mevzu; beşerler bazen en sevdiklerine bile ağzının koktuğunu söylemeye çekinebiliyor, kişinin kendisinin bunu fark etmesini bekliyor. Lakin Covid-19 enfeksiyonuyla birlikte hayatımızın bir modülü haline gelen maskeler nedeniyle hastalarda ağız kokusu konusunda önemli bir farkındalık oluştu. Sık sık maske değiştirmesine karşın, yediklerinden bağımsız berbat bir koku aldığını söyleyen ve ağız kokusu şikayetiyle kliniğimize başvuran hastaların sayısı pandemi müddetinde hayli arttı.” diyor. Ağız kokusu ya da tıbbi ismiyle halitozisin farklı nedenleri olduğunu söyleyen Dr. Dt. Hatice Ağan, hem ağız kokusuna yol açan nedenleri anlattı, hem de alınabilecek tesirli tedbirleri sıraladı; kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.

Ağız kokusunun birçok nedeni var!

Halitozisin (ağız kokusu) cinsiyetler ortasındaki dağılımına bakıldığında farklı çalışmalar olmasına karşın erkeklerde bayanlardan daha fazla olduğu görülüyor. Yaşın ilerlemesi ağız kokusunun artması için bariz bir faktör olurken, buna rağmen bilhassa karma dişlenme periyotları ile boğaz ve bademcik enfeksiyonları sırasında çocuklarda da ağız kokusu sorunu yaşanabiliyor. Dr. Dt. Hatice Ağan ağız kokusunun patolojik ve fizyolojik nedenleri olduğunu belirterek, bu nedenleri şu formda açıklıyor:

• Fizyolojik halitozis; daha çok beslenme alışkanlıkları, soğan, sarımsak vb. besinler ve uzun müddet aç ve susuz kalmaya bağlı olarak ortaya çıkarken, tehlikeli olan patolojik halitozis ise birtakım sıhhat meselelerinden kaynaklanabiliyor.
• Patolojik halitozis; kulak-burun-boğaz hastalıkları, geniz akıntıları, sinüzit ve bademcik hastalıkları, reflü, ülser, gastrit üzere sindirim sistemi hastalıklarının yanı sıra; akciğer ve teneffüs yolu hastalıkları, kronik böbrek yetmezliği, diyabet, hematolojik hastalıklardan kaynaklanabiliyor.

En yaygın nedeni ağız ve dişler!

Ağız kokusunun en yaygın nedenini ağız ve diş sıhhati sıkıntıları oluşturuyor. O denli ki bu tüm nedenler içindeki oranı, yüzde 80’e ulaşıyor. Diş çürükleri ve çürük yüzeylerde biriken plaklar, bakteri katmanları, ağızla uyumsuz dolgular ve diş eti iltihapları ağız kokusunun en bariz sebepleri ortasında yer alıyor.

Diş ortalarında biriken besinler, diş etinde kokuşmaya neden oluyor. Dişlerin yüzeyine yapışan plak ve tartar evvel diş etinin iltihaplanmasına yol açıyor; oradan da çene kemiğine sirayet edebiliyor.

20 yaş dişleri olarak isimlendirilen üçüncü azı dişleri de, ağız içinde kendine yer bulmaya çalışırken yalnızca çapraşıklığa değil, ağız kokusuna da neden oluyor.

Kötü ağız hijyeni yani sistemli diş fırçalamama ve diş ipi kullanmama da ağız kokusunun en yaygın sebepleri listesinde yerini alıyor.

Popüler diyetler ve şekerli beslenmeye dikkat!

Dr. Dt. Hatice Ağan fazla protein tüketiminin, bedenimizi güç için yağ hücrelerini yakmaya zorladığını belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Bu süreç de keton ismi verilen artık eserlere; hasebiyle nefes ve idrar yolu ile salınan bir kokuya yol açıyor. Yapılan araştırmalarda da vejetaryenlerde, hayvansal kaynaklı besinleri tüketenlere nazaran daha az ağız kokusuna rastlandığı belirtiliyor. Günümüzün aktüel diyet modellerine baktığımızda, protein yüklü ve ketojenik diyetler ya da aralıklı oruç dediğimiz uzun periyodik açlık durumu da ağız kokusuna yol açabiliyor. Bu tip diyetleri yapanlara bol su tüketmelerini öneriyoruz. Vitamin, mineral eksiklikleri ve tükürük akışındaki azalma da ağız kokusuna neden olabiliyor.”

Ağız kokusunu ölçen aygıtlar mevcut

Ağız kokusu farkındalığı maskelerle artsa da bu sorun için teşhis ve tedavi arayışı yeni değil. Sülfür bileşiklerinin ölçümü yapılarak hastalara ağız kokusu düzeyi ve nedenleri hakkında objektif bilgi veren halitozis ölçüm aygıtları olduğunu belirten Dr. Dt. Hatice Ağan “Bu aygıtlarda yapılan ölçümler sayesinde hastanın ağız kokusunun neden kaynaklandığını ve hangi düzeyde olduğunu görebiliyor ve ona nazaran bir tedavi planı hazırlıyoruz. Gerektiğinde KBB ve Gastroenteroloji tabipleri ile bir ortada çalışıyoruz.” diyor.

Ağız kokusuna karşı 7 kolay lakin tesirli önlem!

Dr. Dt. Hatice Ağan’a nazaran alınacak 7 kolay tedbirle ağız kokusunun önüne geçmek mümkün. Bu tedbirler şu halde sıralanabilir;

Düzenli diş fırçalama ve orta yüz bakımı

Dişler günde en az iki sefer, ikişer dakika, diş etinden dişe yanlışsız fırçalanmalı; ayrıyeten çürüklerin en çok olduğu diş ortaları diş ipi yahut orta yüz fırçası ile temizlenmelidir. Şarjlı yahut manuel fırçalarla dişlerin lisana, damağa, yanağa bakan yüzeyleri ve çiğneyici yüzeyleri temizlenmelidir.

Dil fırçalama

Dilin kadifemsi dokusu yüzeyinde çok ölçüde mikroorganizma barındığından, bu mikroorganizmaların özel lisan fırçaları ile temizlenmesi ağız kokusunu önlemede çok kıymetlidir. Ağız gargaraları da antiseptik özelliklerinden dolayı ferah bir nefes sağlamada yararlıdır.

Düzenli diş muayenesi

Zamanında çekilmeyen 20 yaş dişleri, art bölgede cep oluşumu ve kokuya neden olabilir. Dişlerdeki çapraşıklık ortodontik olarak düzeltilmez ise ağız bakımı zorlaşır. Dişlerin çürümesi ve dişeti hastalıklarının oluşumu kolaylaşır. Esirgeyici diş hekimliği uygulamaları, yılda iki kere tertipli olarak yapılan diş tabibi denetimi ile diş taşı paklığı, üstte sayılan tüm ağız ve diş kaynaklı problemlerin ilerlemeden ve ağız kokusuna sebebiyet vermeden çözülmesini sağlayacaktır.

Protezlerin temizlenmesi

Düzenli paklığı yapılmayan protez yüzeylerinde bakteri ve mantar birikimi olabilir. Yemek artıklarının yapışmasıyla kokuşma meydana gelebilir; bu nedenle protezler özel fırçalarla temizlenmeli, antiseptik solüsyonlarda saklanmalıdır.

Bol su tüketimi

Bol su içmek ağız kokusu ile uğraş etmekte yararlıdır. Ağız içindeki birikintilerin uzaklaştırılmasını sağlar ve ağız kuruluğunun önüne geçer.

Tütün eserleri ve alkolden uzak durmak

Dr. Dt. Hatice Ağan “Tütün eserleri ve alkol genel sıhhati tehdit ettiği üzere ağız kokusuna da yol açar. Sigara ve alkolü bırakmak için onlarca sebebe ağız kokusu da eklenebilir. Sigara kullanımına bağlı ağızda eklentiler artar, tartar birikimi kolaylaşır. Sigara, diş eti hastalıklarının daha sinsi ilerlemesine neden olur. Tütün ve çok alkol kullanımı ağız kanserlerinin de en kıymetli nedenlerinden biridir.” diyor.

Sebze ve meyvelerin ısırılarak tüketilmesi

Elma, havuç üzere yiyeceklerin ısırılarak tüketilmesi sırasında tükürük artışı artar ve diş yüzeyleri daha kolay temizlenmiş olur. Meyveleri ısırarak yemek, tükürük bezlerinin salgı üretimini aktive eder. Şekersiz sakız çiğnenmesi de tükürük ölçüsünü artırarak ağız kokusunun önüne geçebilir.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı