Hükümetler ortası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) geçtiğimiz günlerde açıklanan Altıncı Kıymetlendirme Döngüsü Sentez Raporu (SYR), iklim krizinde insanlık için vaktin daraldığını ortayla koyan önemli ihtarları global kamuoyuna duyurdu.
“Politika Yapıcılar için Özet” ismiyle de bilinen Sentez Raporu, IPCC’nin üç çalışma kümesinin kıymetlendirme raporlarından elde edilen bulguların en üst seviyede özetini sunuyor: Fiziksel ilim Temeli; Etkiler, Uyum ve Kırılganlık ve İklim Değişikliğinin Azaltılması. Bunun yanı Dizi bu döngü sırasında üretilen üç Özel rapordan Kıymetli bilgileri de bir ortaya getiriyor: 1,5°C Küresel Isınma; İklim Değişikliği ve Arazi; ve Değişen İklimde Okyanus ve Kriyosfer.
Mevcut durum ve Eğilimler, Gelecekteki İklim Değişikliği, Riskler ve Uzun Vadeli Yansılar ve Yakın Devirdeki Aksiyonlar olmak üzere üç kısımdan oluşan Sentez Raporu, bu manada iklim kriziyle ilgili en şimdiki ve gerçek bilgilerin yer aldığı resmi bir evrak niteliği de taşıyor. 93 ilim beşerinin hazırladığı raporun altında IPCC’ye Üye olan 195 ülkenin temsilcilerinin de imzası bulunuyor.
Küresel yüzey sıcaklığının 1970’ten bu yana, nihayet 2000 yıldaki diğer 50 yıllık devirlerden daha süratli arttığını açıklayan Sentez Raporu’na göre, atmosferik CO2 konsantrasyonları 2019 prestijiyle nihayet 2 milyon yılın en yüksek düzeyine ulaşmış durumda. İklim değişikliğine neden olan öbür iki sera gazı sayılan metan ve azot oksit de atmosferdeki 800.000 yıllık rekorlarını kırmış durumdalar.
Sentez Raporu’na nazaran global ısınmayı büyük ölçüde tetikleyen global sera gazı emisyonlarının, 2019 prestijiyle yaklaşık %79’u güç, sanayi, ulaşım ve binalardan, %22’si ise tarım, ormancılık ve diğer arazi kullanımından kaynaklandı. Verimlilik önlemlerinden kaynaklanan CO2 emisyonlarındaki azalmalar, birçok dalda artan emisyonlar karşısında Fazla Ufak kalıyor.
İklim adaletine de dikkat çeken Sentez Raporu’na nazaran, tarihsel olarak iklim değişikliğine en az katkıda bulunmuş olan hisli topluluklar orantısız bir formda etkileniyor. Yaklaşık 3,3-3,6 milyar insan iklim değişikliğine karşı yüksek derecede kırılgan bağlamlarda yaşıyor; yüksek derecede kırılgan bölgelerde yaşayan insanların 2010-2020 yılları ortasında sel, kuraklık ve fırtınalar nedeniyle ölme mümkünlüğü, Fazla düşük kırılganlığa sahip bölgelerde yaşayanlara nazaran 15 kat daha fazla.
İklim değişikliğinin Besin güvenliğini azalttığına, su güvenliğini etkilediğine ve çok sıcakların ölüm oranlarını ve hastalıkları artırdığına vurgu yapan Sentez Raporu, Laf konusu iklimsel tesirlerin insanların meskenlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmesiyle ekonomik ziyana yol açtığını, var toplumsal cinsiyet ve toplumsal eşitsizliği daha da derinleştirdiğine de dikkat çekiyor. Rapora nazaran, küresel ölçekte artan farkındalık ve siyasetlere karşın, adaptasyon planlaması ve uygulaması gereksinim duyulanın gerisinde kalıyor.
“Bu Rapor, İnsanlık için Hayatta Kalma Rehberidir”
Sentez Raporu’nun yayınlanmasının akabinde açıklamalarda bulunan Birleşmiş Milletler genel Sekreteri Antonio Guterres, bu önemli çalışmanın iklim değişikliğiyle gayrette kaybedecek Fazla az Vakit olduğunu ortaya koyduğunu vurguladı. Varlıklı ülkeleri emisyonları bir an önce azaltmaya çağıran Guterres, “İklim krizinde saatli bomba çalışıyor” dedi.
“Son yüzyılın yarısındaki sıcaklık artış suratı, 2000 yılın en yüksek düzeyidir. Karbondioksit konsantrasyonları en az 2 milyon yıllık müddetin zirvesinde” biçiminde konuşan Guterres, IPCC’nin sentez raporunu “insanlık için hayatta kalma rehberi” olarak nitelendirdi.
İklim hareketini geciktirirsek, kayıp ve ziyanların artacağını; insan ve doğal sistemlerin adaptasyon sonlarına ulaşacağını ortaya koyan Sentez Raporu hakkında açıklamalarda bulunan Yuvam Dünya Derneği Yönetim Şurası Lideri Kıvılcım Pınar Kocabıyık, önümüzdeki 10 yılın kritik ehemmiyete sahip olduğunu; bu süreçte derin, hızlı ve Daimi azaltım ve Ahenk aksiyonlarının hızlandırılmasının, beşerler ve ekosistemler için iklim değişikliğinden kaynaklanan kayıp ve ziyanları azaltacağını söyledi: “Zaman hepimiz için daralıyor. Ne kadar süratli harekete geçersek o kadar az ziyan göreceğiz. Bu rapor, her Vakit vurguladığımız bahislerin en yüksek bilimsel tabiri niteliğinde. Ardında binlerce ilim beşerinin çalışmaları ve ortalarında Türkiye’nin de olduğu, Birleşmiş Milletler’e Üye 195 ülkenin resmi imzası bulunuyor. Hasebiyle Vakit bekleme değil, devinim etme, konuşma ve konuştuklarımızı yapma vakti. Bu noktada kimseyi geride bırakmayan, kapsayıcı bir yaklaşıma her zamankinden daha Çok gereksinimimiz bulunuyor. İklim krizi, en Fazla düşük gelirli kümeleri etkiliyor ve aslında güç durumda olan Fazla daha güç bir duruma sokuyor. Münasebetiyle iklim kriziyle çaba birebir vakitte yoksullukla uğraş olarak görülmeli” dedi.
Türkiye’de zelzele bölgesinde arkası arkasına gelen sellere de dikkat çeken Kocabıyık, “Yaşadığımız zelzele felaketinin akabinde gelen diğer afetler, iklim krizinin bundan sonraki her süreçte ve çalışmada aklımızda olması gerektiğini Aleni bir biçimde gösterdi” dedi. İklim krizine bağlı afetlerin giderek arttığını Anlatım eden Kıvılcım Kocabıyık, “İklim krizine ve afetlere dirençli kentlerin, yerleşim alanlarının önemi giderek artıyor. Hem kentlerimiz ide hem de kırsal yerleşim alanlarımızı, iklim krizini göz önünde tutarak güçlü hale getirmeliyiz. Bilhassa kentsel altyapıların yeni iklim kurallarına karşı dirençli hale getirilmesi gerekiyor. İklim krizine Ahenk konusu iklim kriziyle mücadelenin önemli bir parçası” dedi
Yuvam Dünya ilim Şurası Lideri Prof. Dr. Levent Açıkgöz ise, “IPCC’nin en nihayet yayımlanan Altıncı Kıymetlendirme Raporu, iklim değişikliğinin küresel ölçekte ve insan faaliyetleriyle bağlı olduğunu doğruluyor ve bu değişikliğin tesirlerinin arttığını ortaya koyuyor. Sera gazı emisyonlarının azaltılarak global ısınmanın sonlandırılması ve Olumsuz tesirlerinin hafifletilmesi nihayet derece önemli. Bu hususta yapılması gereken değişiklikler, özellikle güç üretimi ve tüketimi, ulaşım, gıda üretimi ve tüketimi, Sanayi ve inşaat üzere dallarda yapısal dönüşümleri içeriyor. Rapor ayrıyeten, iklim krizinin en düşük gelirli ülkeleri ve toplumları daha Fazla etkilediğini ve bu tesirlerin, gelir, cinsiyet, yaş, etnik köken ve diğer toplumsal faktörler açısından farklılık gösterdiğini ortaya koyuyor. ilim insanlarının 7 yıllık emeklerinin eseri olan bu raporun en azından yönetici özeti kısmının karar vericiler tarafından okunarak özümsenmesi yeryüzünün geleceği açısından nihayet derece önemli olacaktır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) ak Haber Ajansı
