Hipertansiyona Neden Olan 6 Yanlışlı Alışkanlık!
Ülkemizde her 3 erişkinden 1’inde görülen hipertansiyon, tüm dünyada değerli bir sıhhat sorunu olmaya devam ediyor. Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran; dünyada yaklaşık 1.3 milyar hipertansiyon hastası var ve her yıl yaklaşık 10 milyon kişi de yüksek kan basıncı nedeniyle gelişen hastalıklar sonucu hayatını yitiriyor. Bunun nedeni ise hipertansiyonun; kalp krizi, kalp yetmezliği, ritim bozukluğu, bacak damarlarının tıkanması, böbrek yetmezliği, beyin kanaması, inme ve körlük üzere önemli hastalıkların önde gelen nedenlerinden biri olması. Üstelik hipertansiyon baş-ense ağrısı, baş dönmesi, bulanık görme, çarpıntı, kulaklarda basınç hissi ve burun kanaması üzere şikayetlere yol açabilse de çoğunlukla belirti vermediği için neredeyse her iki hastadan biri, kan basıncının yüksek olduğunu bilmiyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertuğrul Zencirci, “Bazı hastaların hipertansiyon hastası oldukları fakat kalp krizi, kalp yetmezliği, ritim bozukluğu, böbrek yetmezliği, beyin kanaması ve inme üzere hastalıklara yakalandıklarında ortaya çıkıyor. Bu nedenle hipertansiyon ‘sessiz katil’ olarak nitelendiriliyor.” diyor.
Kalbimizden tüm bedene taşınan kanın atardamar duvarına oluşturduğu basıncın 140/90 mmHg ve üzerinde olmasına, ‘hipertansiyon’ deniyor. Hastaların büyük çoğunluğunda yüksek tansiyon nedeni aşikâr değilken, genetik yatkınlık ve çeşitli hastalıkların yanı sıra yanlışlı alışkanlıklarımızın da tesirli olduğu vurgulanıyor. Pekala hipertansiyona karşı neler yapmamız, nelerden kaçınmamız gerekiyor? Acıbadem Maslak Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertuğrul Zencirci, hipertansiyona neden olan kusurlu alışkanlıklarımız anlattı; kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu.
Hareketsiz bir ömür sürmek
Azalmış fizikî aktivite insülin direncinin artmasına, sempatik hudut sisteminin ve kan basıncı ile sıvı istikrarını düzenleyen hormonal sistemin uyarılmasına, oksidatif gerilime, inflamasyona, damar işlev bozukluğuna ve leptin hormonunun (yağ dokusundan salgılanan bir protein) tesirinin artmasına neden oluyor. Bunlarla bir arada tıpkı vakitte kilo artışına da yol açarak kan basıncını yükseltiyor. Haftanın 5-7 günü, yaklaşık 30-60 dakika, orta seviyede dinamik antrenman yapmanız hipertansiyona karşı tesirli oluyor.
Fazla kilo almak
“Günümüzde giderek yaygınlaşan fazla kilo ve obezite hastalığında yaşanan en değerli sıhhat sorunlarından biri, hipertansiyondur.” ikazında bulunan Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertuğrul Zencirci, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Fazla kilo ve obezite nedeniyle insulin direnci ile leptin seviyesi artıyor, sempatik hudut sistemi ve kan basıncı ile sıvı istikrarını düzenleyen hormonal sistem uyarılıyor, böbrekten sodyum atılmasını sağlayan protein seviyesi azalıyor ve karın içi yağlanma ile böbreğe bası tesiri oluşuyor. Tüm bunlar kalp suratını artırıp böbrekten sodyum ile sıvı atımını azaltarak ve periferik damar direncini yükselterek hipertansiyona neden oluyor. Hipertansiyondan korunmak için beden kitle indeksi 20 – 25 kg/m2 ve bel etrafı erkekler için <94 cm ve bayanlar için <80 cm olmalıdır.”
Yemekleri fazla tuzlu tüketmek
Paleolitik çağda günlük sodyum tüketimi yaklaşık 0.69 gram iken çağdaş vakitte bu ölçü 4.9 grama yükseldi. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertuğrul Zencirci, az tuz alımına nazaran hareket eden ve genetik olarak ayarlanmış metabolizmamızın fazla tuz tüketimiyle başa çıkamaması sonucu hipertansiyon geliştiğini vurgulayarak, “Fazla sodyum sempatik hudut sisteminde ve kan basıncı ile sıvı istikrarını düzenleyen hormonal sistemde sorun oluşturuyor, kan akımına karşı gelişen direnci artırıyor. Birebir vakitte bedenimiz bu fazla sodyumu böbrek yoluyla atmak için kan basıncını yükseltiyor. Bunun sonucunda da hipertansiyon gelişiyor.” diyor. Münasebetiyle günlük tuz tüketiminizin 5 gramın altında olmasına ihtimam gösterin.
Alkol alışkanlığı edinmek
Fazla alkol tüketimi bedenimizde sempatik hudut sistemini ve kan basıncı ile sıvı istikrarını düzenleyen hormonal sistemi uyarıyor, ayrıyeten oksidatif gerilime ve inflamasyona sebep olarak damar işlev bozukluğuna neden olabiliyor. Tüm bunların sonucunda da hipertansiyon gelişiyor. Uzmanlar alkol tüketiminin erkeklerde 14 üniteden, bayanlarda da 8 üniteden az olması gerektiğine dikkat çekiyorlar.
Sigara kullanmak
Sigara, sempatik hudut sistemini uyararak ve arter damar sertliğini artırarak kan basıncını yükseltiyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertuğrul Zencirci, “Kalp ve damar hastalığının da değerli risk faktörlerinden biri olması nedeniyle hipertansif hastaların sigara içiminden vazgeçmeleri son derece değerlidir.” diyor.
Hatalı beslenmek
Sağlıksız beslenme oksidatif gerilimi, insulin direncini, bunların sonucunda da kan basıncını artırıyor. Temel olarak düşük yağ ve sodyum içeren, liften ve potasyumdan güçlü besinler ise kan basıncını düşürüyor. Bu nedenle zerzevat, taze meyve, baklagiller, az yağlı süt eserleri, kepekli tahıllar, balık ile doymamış yağ asitleri (zeytinyağı) üzere besinlerden güçlü, kırımızı etten ve doymuş yağ asidinden ise yoksul bir diyet alışkanlık edinilmeli. (BSHA)
