Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), sarsıntılara yönelik bilimsel araştırma raporlarına bir yenisini daha ekledi.
Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde “Saha Çalışmaları Yerbilimsel zelzele Ön Raporu” ismiyle yeni bir rapor daha yayımlayan DEÜ, şark Anadolu Fay Zonu (DAFZ) içindeki Amanos, Türkoğlu-Pazarcık ve Erkenek segmentleriyle, Çardak ve Sürgü fayları ile Antakya Fay Zonu etrafındaki yerbilimsel tabanlı alan çalışmaları gerçekleştirdi. TÜBİTAK 1002-C doğal Afet Odaklı alan Çalışması Acil Dayanak Programı dayanağı ile DEÜ Mühendislik Fakültesi yerbilimi ve Jeofizik Mühendisliği Kısmı öğretim Üye ve yardımcılarının Amel birliğinde hazırlanan raporda, Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Gaziantep ve Malatya vilayetlerini kapsayan zelzele tesir alanındaki 15 günlük alan gözlemlerinden oluşan araştırma bilgileri yer alıyor.
Afete Dirençli Kentlerin Yapılaşmasında ilim Kılavuz Olmalı
Depremin yaralarını sarmayı sürdürürken, bir yandan afete dirençli kentlerin ve yapıların inşa edilmesinde bilimin Kılavuz edilmesi gerektiğini hatırlatan Sümer, “Tarihsel devirden bugüne kadar devam eden sarsıntılar Türkiye’nin bir gerçeğidir ve ülkemizin zelzele tarihi dikkate alındığında, meydana gelen bu Aka felaket jeolojik alt Bina itibariyle sonuncu da olmayacaktır. Bu şuurla, zelzele öncesinde ve sonrasında, meydana gelen kayıpları azaltmak ve kamuoyu farkındalığı yaratmak için, bir Araştırma Üniversitesi olan Dokuz Eylül Üniversitesi ilim insanları olarak üzerimize düşeni ziyadesiyle yapacağımızı, bilimsel nazar açısıyla çalışmalarımızı sürdüreceğimizi belirtmek isteriz” açıklamasında bulundu. Sümer, “Depremlerin meydana getirdiği sismotektonik ve sismogravitasyonel deformasyon tesirlerini alanda yerinde rasat ve GNSS bilgileriyle kalibre edilen RTK modüllü yüksek çözünürlüklü görüntüleme özelliğine sahip İHA uçuşlarıyla belgeledik” açıklamasında bulundu.
Bugüne Kadar Gerçekleşen En Sarsıcı Deprem
Beş kısımdan oluşan raporla ilgili değerlendirmelerde bulunan DEÜ Mühendislik Fakültesi yerbilimi Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Ökmen Sümer, Kahramanmaraş merkezli meydana gelen sarsıntıların sosyoekonomik ve çevresel tesirleri bakımından Türkiye tarihinin en sarsıcı zelzeleleri olduğunu belirtti. Aletsel Devre içinde ise sol yanal faylanma düzeneklerine sahip dünyadaki en Aka sarsıntılardan ikisinin Kahramanmaraş sarsıntılarında yaşandığı Anlatım eden Sümer, “TÜBİTAK dayanağıyla, incelemelerde bulunmak üzere zelzele bölgesine giderek birçok alanda alan çalışması gerçekleştirdik. 1939 Erzincan sarsıntısı (Mw: 7,9) ve 1999 Kocaeli-Düzce sarsıntısından (Mw: 7,4) daha sarsıcı olan bu zelzeleler, Türkiye’nin tektonik pozisyonu itibariyle bir zelzele ülkesi olduğu gerçeğini bir Defa daha hatırlatmıştır” dedi.
Depremler Bölgede Yeni Deformasyon Alanları Oluşturdu
Sümer, rapora ait bilgilendirmesinin devamında şunları kaydetti: “Yeni gelişen yüzey kırıklarının yer yer eski fay sarplıklarını yahut breşik zonları takip ettiği görülse de, genelde daha Evvel çalışmamış deformasyon alanları oluşturduğu yorumlanmıştır. Sismogravitasyonel deformasyon yapıları ise gerek ilgili yapısal süreksizlere yakın pozisyonlarda gerekse Irak alanlarda epey ağır formda gözlenmiştir. Bu yapılar kendi ortalarında sıvılaşma yapıları (sismitler) ve kütle harekeleri halinde iki anne başlık altında değerlendirilmiştir. Yapılan ön değerlendirmelerde sıvılaşma yapıları sırt tipi, yarık tipi, kum volkanları ve bacaları halinde, kütle hareketleri ise rotasyonel ve ötelenme tipi heyelanlar, kitle kaymaları, kaya düşmesi, kaya devrilmesi, döküntü akması, döküntü çığı, toprak akması ve yanal yayılma yapıları olarak yorumlanmıştır. Sıvılaşma ve yanal yayılma yapılarının Özellikle Amik Ovası içinde, kütle hareketlerinden heyelan ve kitle kaymaları tipi deformasyonların ise baskın olarak Hatay Vilayet hudutları güneyindeki Miyosen – Pliyosen İhtiyar sedimenter kayalarda ağırlaştığı gözlenmiştir.” Kahramanmaraş sarsıntılarında meydana gelen anne şokların pozisyonu ile anne neotektonik yapılar üzerindeki dağılımı, anne şok ve artçı zelzelelerin faylar üzerinde gösterimi, Türkiye ve yakın etrafındaki anne neotektonik yapıları gösteren bölgesel haritalar ve zelzelelere ait sismotektonik ve sismogravitasyonel yapılar ile birçok araştırma içeriğinin paylaşıldığı rapora ulaşmak için; https://haber.deu.edu.tr/yerbilimsel-on-rapor/
