Ülkemizde nihayet periyotlarda meydana gelen şiddetli sarsıntılar binlerce insanın hayatını kaybetmesine ve derin bir travmaya yol açtı.

Depremden en Fazla etkilenenler ortasında ise bu felaketi yaşayan ve aile üyelerini, sevdiklerini kaybeden çocuklar yer aldı. Önlenemez kayıplara Ahenk sağlamak, vefatla yaşamayı öğrenmek ve yaşama sevincini tekrar kazanarak hayatı sürdürmek için Yas sürecinde çocuklara Müsait ve Gerekli takviye kesinlikle verilmelidir.

Çocukların bu güç günleri aşmasında yetişkinler Kıymetli rol oynamaktadır. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikolojisi Bölümü’nden Pedagog Dr. Melda Alantar, çocuklara vefat eden aile bireylerinin nasıl açıklanması gerektiği hakkında bilgi verdi. 

Yetişkinler çocuklara mevti anlatmakta zorlanırlar 

Yaşam olayları ortasında mevt, çocuk ve yetişkinler için kabul edilmesi Sıkıntı bir gerçektir. Fakat beşerler Istırap ve hüzün veren olaylarla başa çıkmayı öğrenerek büyür ve olgunlaşırlar. Yas, çocukluk ve ergenlikte yeni süreç ve maharetlerin elde edildiği farklı gelişim evrelerine ulaşıldığında tekrar gündeme gelebilir. mesela bir yaşında annesini kaybeden çocuk lisan gelişimi sonucu hislerini sözlerle Anlatım edecek periyoda eriştiğinde mevt olayını tekrar sorgulayabilir. Ergenlik periyodunda somut düşünebilecek bilişsel gelişim kademesine ulaştığında annesinin vefatı üzerine ağırlaşabilir. Erişkinler hayatın bir gün sona ereceği bilgisini çocuklara aktarma konusunda zorlanırlar. Anne-babalar mevtten bahsederek, çocuklarını üzeceklerini düşünürler. Onları korumak isterler. Halbuki vefatın ömrün sonu olduğu ve ölen kişinin Geri dönmeyeceği çocuğa Müsait lisanla anlatılmalıdır.

Çocuklara mevt haberi kolay, anlaşılır sözlerle verilmeli

Her ailenin yitirilen kişinin yakınlığı, benimsenen kültürel değer ve inançlar, çocuğun ıslak ve gelişimsel seviyesi doğrultusunda şekillenen kendine mahsus vefat haberini iletme prosedürleri vardır.  Bu Güç vazifenin yerine getirilmesinde aşağıda belirtilen ipuçları anne-babalar için yol gösterici olabilir:

• Olanları açıklamak için Dost yahut öbür yakınlarınızdan daha çabuk davranarak çocuğunuza öncelikle siz ulaşın.

• Haberi vermek için sessiz bir yer seçin, sakin ve şefkatli davranın.

• Üzücü habere çocuğunuzu alıştırmak için başlangıç yapabilirsiniz. mesela “Çok üzücü bir Hadise oldu. Deden öldü.” üzere telaffuzlar olabilir. Okul öncesi tıp çocuğunuz için “Öldü” sözünün manasını açıklamanız gerekir. “Öldü”, “artık yaşamıyor” halinde tanımlanabilir. Yaşamanın ne manaya geldiğini çocuğunuzla konuşun. “Yaşarken soluk alırsın, yürürsün, konuşursun, görürsün, işitirsin. Deden artık bunları yapamayacak.”

• ”Ölüm”, “öldü”, “kanser” yahut “kalbi durdu” üzere Aleni ve anlaşılır tabirler kullanın.

“Artık bizimle Birlikte değil”, “gitti”, “uykuya yattı” üzere meçhul ve karmaşık tabirlerden kaçının. Bilhassa uykuya ait açıklamalarda bulunmayın. Bu durumda Ufak çocuklar sevdiklerinin bir gün uyanacaklarını düşünürler. “Uzun ve bir daha uyanmayacağı bir uykuya daldı” üzere yaklaşımlar çocukları uykudan korkar duruma getirebilir. Anne-babalarının uyuması halinde de huzursuz olurlar. 

• Yalın gerçekleri anlatın, detayların soru halinde sorulmasına İmkan sağlayın. Çocuğunuzun duygusal yansılar vermesine müsaade verin, “Bazı beşerler üzüldükleri Vakit ağlarlar, öbürleri ise Sıkıntı duydukları Vakit yansılarını aşikâr etmezler. Bu onların ölen insanı sevmedikleri manasına gelmez.”

• Vefat olayının akabinde birkaç gün boyunca neler olacağını çocuğunuza anlatın. Cenazeyle ilgili süreçler, merasim, defin süreçleri hakkında ailenizin benimsediği görüş, kültürel değer ve inançlar doğrultusunda bilgi verin. Nerede olacağınız, nereye gideceğiniz, meskende bulunacak bireyler, istikbal ziyaretçiler hakkında çocuğunuzu bilgilendirin.

• Yaşantınızın yine nizama gireceği konusunda çocuğunuza itimat verin. Birkaç gün içinde okula dönerek, arkadaşlarını göreceğini hatırlatın. Ailenin sevdiği insan olmadan olağan yaşantısına devam edeceğini anlatın. Acılı periyotlarda sergilenen Olumlu nazar açısı çocuğun Yas sürecinden güzelleşerek çıkmasını sağlar. 

Ölümle başa çıkmaları için çocuklara Yardımcı olunmalıdır

• Çocuğunuzla konuşun, onu dinleyin, destekleyin. Size pek Fazla soru sorabilir. Tıpkı soruları tekrar tekrar yanıtlarken sabırlı ve anlayışlı davranın zira sorular çocuğun hissettiği karmaşa ve meçhullüğü gösterir, güzelleşme prosedürüdür. Gerekli durumlarda “Bilmiyorum” demekten çekinmeyin. 

• Unutmayın, çocuğunuz reaksiyonlarınızı izler ve sizi Örnek alır.

• Cenaze merasimleri ve anma toplantıları vefat olayını kabullenmemizi sağlar. Aile ve arkadaşlardan takviye görürüz. Bu merasimler çocuklar için de Fazla Kıymetli ve birçok açıdan yararlıdır. Çocuğun merasime katılması olup bitenleri somutlaştırmasına Yardımcı olur. Çocuğunuza merasimde yaşanılacaklar hakkında detaylı bilgi verdikten sonra, katılıp, katılmayacağını sorun. Cenaze merasimine gitmeyi reddediyorsa onu bu mevzuda zorlamayın.

•  Zorunlu olmadığınız sürece çocuğunuzdan ayrılmayın.

•  En kısa vakitte yemek, çalışma, uyku saatlerini belirleyerek, olağan günlük Ömür nizamınıza dönün.

•  Çocuklar hislerini Anlatım edebilmek için yardıma Muhtaçlık duyarlar. Ölen şahıs için fotoğraf yapmak, name yazmak konusunda çocuğunuzu yönlendirebilirsiniz.

•  Ölen kişinin anısına ağaç dikmek, Hatıra defteri oluşturmak üzere etkinliklere yöneltebilirsiniz.

•  Ölümü husus Meydan kitapları okumak faydalı olabilir.

•  Okulu mevt olayından haberdar etmek, Sınıf öğretmeni, ruhsal danışman, diğer öğrencilerin yardım ve dayanakları çocuğun yaralarını sarmasında kıymetlidir.

Çocuklar yardıma muhtaçlık duyduklarını gösteren işaretler verir

Ebeveynler Gerekli durumlarda uzman takviyesi almaktan kaçınmamalıdırlar. Yas sürecinde çocukların yardıma Muhtaçlık duyduklarını gösteren kimi uyarıcı işaretler şunlardır:

•  Kendilerinin ya da ebeveynlerinin başına Üzücü şeyler geleceğine ait dehşet nedeniyle okula gitmeyi reddetme,

•  Doktor muayenesi sonucu rastgele bir Sorun olmamasına rağmen, çocukta süreklilik gösteren şikayetlerin bulunması, Özellikle ölen kişinin rahatsızlığına benzeyen problemler yaşanması (Örneğin bir yakını kalp krizi sonucu ölen çocuğun açıklanamayan göğüs ağrısından yakınması gibi),

•  Günlük Faaliyet ve olağan sistemi engelleyecek ölçüde ağır olarak yaşanan dehşet ve telaşların gözlemlenmesi, mesken, Okul ve toplumsal ortamlarda benzeri davranışların sergilenmesi,

•  Depresyon çoklukla sevilen kişinin vefatı, boşanma üzere Değerli kayıpların akabinde görülür. İçe kapanma, dikkat eksikliği, isteksizlik, uyku ve beslenme bozuklukları, keder, sıklıkla ağlama üzere belirtilerin 2 hafta boyunca yaklaşık her gün sergilenmesi.

Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı