Analog Devre boyunca çerçeve oranlarının 1.15:1, 2.76:1 üzere yatay ölçekte düzenlendiğini belirten uzmanlar, 1970’li yıllara hakikat sinema için çekilen sinemaların televizyonda gösteriminde Sıkıntı yaşanmaması ismine 4:3 boyutundaki ekran oranının kabul gördüğünü Anlatım ediyor. Doç. Dr. Cem Fiyat, akıllı telefonlardaki dizaynın dikey görüntü çekiminin ön plana çıkmasına neden olduğunu vurgularken amatör çekimlerde öne çıkan dikey formata karşılık anne akım sinemanın bu Cazibe ölçeklerine şimdi uzaklıklı yaklaştığına dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Görsel Bağlantı Tasarımı Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Fiyat, yeni medya teknolojileri ile Birlikte hayatımıza giren dikey ölçekte görüntü çekimlerinin kullanım alanları hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Çerçeve oranları yatay ölçekte düzenleniyordu
Yeni medya teknolojilerinin yalnızca yeni bir görme rejimini değil birebir vakitte Rönesans’tan bu yana gelen perspektif algısındaki yeni bir kırılmaya da işaret ettiğine dikkat çeken Doç. Dr. Cem Fiyat, “20’nci yüzyılın başında klasik kitle bağlantı araçlarından biri olan sinemaya bakıldığında işit-görsel bir sanat kısmı olarak, biçimsel kodlar ve içerik düzleminde kendinden evvelki sanat kollarından Özellikle tiyatronun kodlarını kullandığı ve bunları tekrar yorumladığı görülüyor. Analog sinema, ışığa hassas selüloit bir şerit üzerinde sabitlenen ve sergilenen bir sinemadır. Biçimsel kod olarak yatay formatta sinemaların çekilmesinde her iki gözün pozisyonundan kaynaklı görüş formu, teknik ve ekonomik sebepler, batı sahne sanatlarında sahne ve oturma sisteminin yarattığı alışkanlıklar ve kıssa anlatımında yatay kompozisyonların kolaylık sağlayacağı niyeti hakimdir. Bundan Dolayı analog Devre boyunca çerçeve oranları 1.15:1, 2.76:1 üzere yatay ölçekte düzenleniyordu.” dedi.
4:3 ekran oranı kabul gördü
Sinemada yatay çerçevenin benimsenme nedenlerine bakıldığında sosyo-kültürel ve ekonomik nedenler üzerinden insanın görme duyusunun nasıl inşa edildiğinin yakından görülebildiğini Anlatım eden Doç. Dr. Cem Meblağ, “1950’li yıllara gelindiğinde televizyonun görme rejimine tesiri ortaya çıktı. Ulusal Televizyon Standartları Komitesi (NTSC) televizyon monitörlerinin yükseklik ve genişliğini standartlaştırırken 4:3’ü Temel aldı. Televizyon ve sinema sanayisi ortasındaki ekonomik alakalar göz önüne alındığında 1970’li yıllara yanlışsız sinema için çekilen sinemaların televizyonda gösteriminde Problem yaşanmaması ismine 4:3 boyutundaki ekran oranı genel kabul gördü. Gözün fizyolojik yapısını, insanın yatay düzlemde dikeye oranla daha geniş bir görme alanına sahip olmasını Temel Meydan 16:9 formatı panoramik bir imaj sunuyor.” diye konuştu.
Sinemada dikey Cazibe ölçeklerine aralı yaklaşılıyor
Doç. Dr. Cem Fiyat, ‘Görsel gereçlerin çerçeve oranlarının üretim ve dağıtım evrelerindeki nihayet kırılma noktası akıllı telefonlarla gerçekleşti’ dedi ve kelamlarını şöyle tamamladı:
“Akıllı telefonların dikey tutulacak formda tasarlanması, dikey görüntü çekiminin ön plana çıkmasına neden oldu. nihayet yıllarda amatör görüntü üretim ve tüketiminin daha Fazla taşınabilir aygıtlar üzerinden yapıldığı göz önüne alındığında teknik aygıtın özellikleri bu bağlamda işit-görsel materyalin biçimsel özelliklerine tesir etmiştir denilebilir. Amatör çekimlerde öne çıkan dikey formata karşılık anne akım sinemanın bu Cazibe ölçeklerine şimdi uzaklıklı yaklaştığını söylemek mümkün. Deneysel olarak ortaya çıkan dikey sinema bir kenara bırakılırsa bu formatta hareketli manzara üretimi hala toplumsal medya platformlarında, kısa amatör görüntü çekimlerinde kullanılıyor. Günümüzde dijital bir kültürel alanın içerisinde yaşarken yeni medya araçlarının görme edimini yeni biçimsel kodlar üzerinden inşa ettiği görülüyor. Üretilen bu yeni görsel estetik alan, geçmişin biçimsel anlatı kodlarının yapı-bozumuna uğratıldığı bir basamak olduğu kadar tarihî olarak teknik araçlar ve beşerler ortasında kurulan yeni bir bağlantı formunu da niteliyor.”
Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı
