Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği’ne Dava Açıldı. Genel Sıhhat İş Sendikası, mağduriyet yaratan, hukuka muhalif düzenlemeler barındırdığı gerekçesiyle Danıştay’a dava açtıklarını söyledi.
Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği, 12.08.2022 tarih ve 31921 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin yayımlanmasıyla birlikte, kelam konusu Yönetmelik üzerinde Hukuk Müşavirlerimiz ve tarafımızca ayrıntılı olarak kıymetlendirme yapılmış, hukuka alışılmamış ve mağduriyet yaratan düzenlemeler tespit edilmiştir. Kelam konusu hukuka alışılmamış düzenlemelere karşı Danıştay nezdinde “yürütmenin durdurulması” talepli iptal davası açılmıştır. Hukuka tersliği tespit edilen ve dava açılan Yönetmelik düzenlemeleri hakkında bilgi vermek gerekirse;
Ek Ödeme Yönetmeliğindeki Hatalar
Yeni Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1. hususunda, “disiplin durumu” ibaresi yer almaktadır. Fakat
bu Yönetmelik, bir disiplin yönetmeliği değildir. Bu nedenle, emel da disiplin durumuyla bağlantılı
olamaz. Yeni Yönetmeliğin “Kapsam” başlıklı 2. unsuru incelendiğinde, “sterilizasyon ünitelerinde ve
Bakanlık Merkez Teşkilatında misyon yapan sıhhat çalışanlarının” bu Yönetmelik kapsamına
alınmadığı görülmektedir. Bu bakımdan yeni Yönetmelik, EKSİK DÜZENLEME içermektedir. Yeni Yönetmeliğin 4/1-s unsuruna nazaran; “Mesai içi çalışma: Mesai saatleri içinde yapılan
çalışmalar ile nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmaları…” söz etmektedir.
Her ne kadar kelam konusu düzenleme ile “nöbet ve icap nöbetleri” mesai içi çalışma müddetine dahil
edilmiş ise de nöbet ve icap nöbetlerinin, mesai içi çalışma olarak değerlendirilebilmesi mümkün
değildir. Yeni Yönetmeliğin 5/1-b unsurunda yer verilen düzenlemeye nazaran; “Ek ödeme, işçiye sağlık
tesisine fiilen katkı sağladığı sürece verilebilir. Resmi tatil günleri, idari ve nöbet müsaadeleri, yılda 7
günü geçmeyen kısa müddetli hastalık rapor müddetleri, hakem hastane tarafından onaylanan heyet rapor
mühletleri, yılda en fazla iki sefer görevlendirme suretiyle kendi alanı ile ilgili yurt içi kongre,
konferans, seminer ve sempozyum üzere etkinliklere katılan işçinin bir yılda toplam 10 günü
geçmeyen mühletleri, misyonu sırasında yahut misyonundan ötürü Bakanlıkça ilan edilmiş bulaşıcı ve
salgın hastalığa yakalanan, kazaya, yaralanmaya yahut akına uğrayanların bu durumlarını sağlık
raporuyla belgelendirmesi halinde kullandıkları hastalık müsaade müddetleri, çalışılmış gün olarak kabul
edilir.”
Sağlık çalışanı alımı7 Günden Fazla Hastalık Raporu Alınırsa…
Söz konusu düzenleme dikkate alındığında, 7 günden fazla hastalık raporları ya da 10 günden fazla
“içi kongre, konferans, seminer ve sempozyum” aktiflikleri nedeniyle müsaade kullanılması halinde 7
ve 10 gün dışındaki müddetler “fiilen çalışılan gün” olarak kabul edilmeyecektir. Her iki durum da,
“keyfi” nitelikte olmayıp, “mazeret” niteliğinde olduğundan, “7” ve “10” gün olarak düzenlenen
sınırlamalar, hukuka alışılmamıştır. Yeni Yönetmeliğin 5/1-b hususunda yer verilen düzenlemeye nazaran; “İnceleme heyeti üyelerin oy çokluğu ile, tabip ve diş tabiplerinin mevzuata ve gerçeğe karşıtlığı tespit edilen tıbbi süreçleri için personel Başhekim tarafından yazı ile ikaz edilir. İşçi bu ikaz sürecine karşı 5 gün içerisinde itiraz edebilir ve bu itiraz heyette tekrar görüşülerek 5 gün içinde karar katılaştırılır. Benzer işlemlerde mevzuata ve gerçeğe tersliği konusunda ikiden fazla ikaz edilen işçi hakkında idari soruşturma açılır.” Kelam konusu düzenleme ile daha üst hukuk normları içerisinde bulunmayan “ikaz” formunda bir yaptırım getirilmiş olup, bu türlü bir düzenlemenin “Yönetmelik” kararı ile yapılması mümkün olmayıp, bu uygulamanın “keyfi ikaz” süreçlerine yer hazırlaması olasıdır.
ek ödemeDöner Sermaye ve Ek Gösterge
Yeni Yönetmeliğin 5. unsurunun 2. fıkrasında yer alan düzenlemeye nazaran; “Bakanlık ve bağlı
kuruluşlarının takım ve durumlarına (döner sermaye dâhil) atanan ve 209 sayılı Kanunun 5 inci
hususu (altıncı fıkrası kapsamında ek ödeme alanlar hariç) yeterince döner sermaye gelirlerinden
ek ödeme alan eğitim görevlilerine en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) %
410’u, uzman tabip, tıpta uzmanlık mevzuatına nazaran uzman olanlar ile uzman diş tabiplerine %
335’i, pratisyen tabip ve diş tabiplerine ise % 265’i oranında, rastgele bir katkıya bağlı olmaksızın
merkezi idare bütçesinden ek ödeme yapılır. Bu ödemeye hak kazanılmasında ve ödenmesinde
aylıklara ait kararlar uygulanır. 209 sayılı Kanunun ek 3’üncü hususu gereği yapılan aylık ek
ödeme fiyatı, bu Yönetmelik kapsamında tıpkı aya ait yapılacak temel ek ödeme tutarından
mahsup edilir. 209 sayılı Kanunun ek 3’üncü hususu gereği yapılan ek ödemenin bu Yönetmelik
kapsamında birebir aya ait olarak yapılacak ek ödemeden fazla olması halinde ortadaki fark geri
alınmaz.
Kadro ve Misyon Unvanı Farklı İse
Yine 5. unsurun 3. fıkrasında yer alan düzenleme de şu biçimdedir: “209 sayılı Kanunun 5 inci
hususunun ikinci fıkrası uyarınca çalışana her ay yapılacak ek ödeme net fiyatı, 375 sayılı Kanun
Kararında Kararnamenin ek 9 uncu hususu uyarınca takım ve misyon unvanı yahut konum unvanı
prestijiyle belirlenmiş olan ek ödeme net fiyatından az olamaz. Bu halde merkezi yönetim
bütçesinden yapılan ek ödeme meblağı, bu Yönetmelik kapsamında tıpkı aya ait yapılacak temel ek
ödeme meblağından mahsup edilir.” Yapılan kelamlı açıklamalarda “mahsuplaşma bulunmadığının” belirtilmesine karşın yukarıda belirtilen 2 düzenlemede de “mahsuplaşma işleminden” kelam edilmektedir. Yönetmeliğin reklamı kapsamında verilen vaatlerin, ihdas edilen düzenlemelerde karşılık bulmadığı görülmektedir. Yeni Yönetmeliğin 5. hususunun 10. fıkrasında yer alan düzenlemeye nazaran; “Bireysel hedef
katsayısı hesaplanmayan tabipler ile tabip dışı işçi için ferdî amaç katsayısı 1 olarak
uygulanır. Kişisel gaye katsayısı ve kurum maksat katsayısı Bakanlıkça belirleninceye kadar 1
olarak uygulanır. Yasal bir düzenlemede “Bakanlıkça belirleninceye kadar” biçiminde muğlak bir söze yer verilmesi usulen uygun değildir. Kelam konusu ibarenin, Bakanlıkça nasıl bir belirleme yapılacağına ilişkin
olması gerekirdi.
ek ödemeDisiplin Cezası Verilmiş Sıhhat Çalışanı
Yeni Yönetmeliğin 6/3-a-2 hususunda yer alan düzenlemeye nazaran; “Bu ödeme disiplin cezası
alanlardan; uyarma ve kınama cezası alanlara bir ek ödeme devri, aylıktan kesme cezası alanlara
iki ek ödeme periyodu, kademe ilerlemesi cezası alanlara üç ek ödeme periyodu müddetince yapılmaz.”
Kendisine disiplin cezası verilmiş olan bir sıhhat çalışanının, yeni Yönetmelik ile “ek ödeme
almama” biçiminde yinelenmiş bir cezayla cezalandırılması mümkün değildir. Gerçekten adap tarafından,
yeni Yönetmelik, bir disiplin yönetmeliği olmadığı üzere, kendisine disiplin cezası verilen bir sağlık çalışanının, ek ödeme yapılmamak suretiyle ikinci kere cezalandırılması hem yinelenmiş cezalandırma yasağına karşıt hem de “mülkiyet hakkının” açık ihlalini oluşturmaktadır. Yeni Yönetmeliğin 7. unsurunun 2. fıkrasında yer alan düzenlemeye nazaran; “Mesai içi çalışan çalışanın ham puanları aşağıdaki formda hesaplanır. Hizmet aktiflik katsayısı hesaplanamayan durumlar ile unvan ve branşlarda işçinin hizmet aktiflik katsayısı 1 (bir) kabul edilir. Bakanlıkça hizmet aktiflik yol ve temelleri belirleninceye kadar ilgili katsayı 1 (bir) kabul edilir.” Yasal bir düzenlemede “Bakanlıkça hizmet aktiflik yöntem ve temelleri belirleninceye kadar” halinde muğlak bir söze yer verilmesi usulen uygun değildir. Kelam konusu ibarenin, Bakanlıkça nasıl bir belirleme yapılacağına ait olması gerekirdi.
Ek Ödeme Yönetmeliği Ek Ödeme Zamanı
04.03.2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sağlık Bakanlığına Bağlı Sıhhat Tesislerinde Vazifeli İşçiye Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğin “Ek Ödeme Zamanı” başlıklı 14. unsurunun 1. fıkrasında yer alan düzenlemeye nazaran; “Ek ödeme, aylık devirler halinde yapılır. Dağıtılmasına karar verilen ek ödeme fiyatı, o devrin bitiminden sonraki yirmi gün içinde hak sahiplerine ödenir.” düzenlemesi ile “yirmi gün” içerisinde ödemeye dair bir düzenleme bulunmaktaydı. Ancak yeni Yönetmeliğin “Ek Ödeme Zamanı” başlıklı 12. unsurunun 1. fıkrasında yer alan düzenlemede, sırf “Ek ödeme, aylık devirler halinde yapılır.” biçiminde bir düzenlemeye yer verilerek, “yirmi” gün ibaresi, Yönetmelikten çıkarılmış, ek ödemelerin “ödeme zamanı” ile ilgili olarak belirsizlik durumunun ortaya çıkmasına sebebiyet verilmiştir. Yeni Yönetmeliğin “Ek Ödeme” başlıklı 14. unsurunun 5. fıkrasında, “Bu ödeme disiplin cezası alanlardan; uyarma ve kınama cezası alanlara bir ek ödeme devri, aylıktan kesme cezası alanlara iki ek ödeme periyodu, kademe ilerlemesi cezası alanlara üç ek ödeme periyodu mühletince yapılmaz.” biçiminde bir düzenlemeye yer verilmiştir. Kendisine disiplin cezası verilmiş olan bir sıhhat çalışanının, yeni Yönetmelik ile “ek ödeme almama” biçiminde tekrarlanmış bir cezayla cezalandırılması mümkün değildir. Hakikaten yöntem tarafından, yeni Yönetmelik, bir disiplin yönetmeliği olmadığı üzere, kendisine disiplin cezası verilen bir sıhhat çalışanının, ek ödeme yapılmamak suretiyle ikinci defa cezalandırılması hem tekrarlanmış cezalandırma yasağına muhalif hem de “mülkiyet hakkının” açık ihlalini oluşturmaktadır.
Tavan Ek Ödeme Fiyatına Temel Katsayılar
04.03.2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sağlık Bakanlığına Bağlı Sıhhat Tesislerinde Vazifeli İşçiye Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğin “EK-1 Tavan Ek Ödeme Fiyatına Temel Katsayılar” tablosu içeriğinde, “uzman eczacılar için 1,50 katsayı düzenlenmişken, yeni Yönetmeliğin “EK-1 Tavan Ek Ödeme Fiyatına Temel Katsayılar” tablosu içeriğinde ise, “uzman eczacılar” için 1,30 katsayı düzenlenmiştir. Ek 3A listesinde Hastane ve Vilayet Sıhhat Müdürlüğü bünyesinde çalışan eczacılar için katsayı oranı 0,50 İlaç ve Tıbbı aygıt kurumunda çalışan Eczacı katsayısı 3,60'tır. Bu değişikliğin nedeni, yeni Yönetmelik içeriğinde açıklığa kavuşturulamamıştır. Yeni Yönetmeliğin “EK-3A Taban Ödeme Katsayıları Tablosu” içeriğinde, “Hizmet Sınıfı (Tabip)” başlığı altında 1. Sırada “Eğitim Vazifelisi, Profesör, Doçent, Tabip Öğretim Üyesi, Başasistan (Ana kol – Yan dal)”, 3. Sırada “Asistan, Araştırma Vazifelisi (Yan dal)”, 4. Sırada ise, “Uzman Tabip (Ana kol – Yan dal), Tıpta Uzmanlık Mevzuatına Nazaran Uzman olanlar, Uzman Diş Tabibi” için 4,50 katsayı düzenlenmişken; birebir tablonun 2. Sırasında “Profesör, Doçent, Tabip Öğretim Üyesi, Uzman Tabip (Ana kısım – Yan dal) (Gelire Katkısı Olmayan Temel Tıp) için 1,50 oranında katsayı düzenlenmiş, 6. Sıradaki Tabip, Diş Tabibi için ise, 2,26 oranında katsayı düzenlenmiştir. Kelam konusu katsayı oran farkları, belirtilen sıhhat çalışanları ortasında maddi getiri bakımından 2 – 3 katlık farklara neden olmuştur. Kelam konusu katsayı oranlarının “eşitlik ilkesine” ve “mülkiyet hakkına” muhalif olduğu açıktır.
Gelire Katkısı Olmayan Sıhhat Personeli
Yeni Yönetmeliğin “EK-3A Taban Ödeme Katsayıları Tablosu” içeriğinde, “Hizmet Sınıfı (Tabip)” başlığı altında 3. Sırada “Asistan, Araştırma Vazifelisi (Yan dal)” için 4,50 katsayı oranı, 5. Sırada “Asistan, Araştırma Vazifelisi (TUS’a ve DUS’a Göre)” için 3,40 katsayı oranı, 7. Sırada “Asistan / Araştırma Vazifelisi (Gelire Katkısı Olmayan – Temel Tıp, Diğer) için ise, 0,80 katsayı oranı belirlenmiştir. Kelam konusu 0,80’lik katsayı oranı “eşitlik ilkesine” ve “mülkiyet hakkına terstir. Yeni Yönetmeliğin “EK-3A Taban Ödeme Katsayıları Tablosu” içeriğinde, “Hizmet Sınıfı (Tabip Dışı)” başlığı altında 5. Sırada “Sağlık Hizmetleri” için 0,32 katsayı oranı, 6. Sırada “Diğer Lisansiyerler (Sivil savunma uzmanı, diyetisyen, fizyoterapist, psikolog, çocuk gelişimcisi, toplumsal çalışmacı, biyolog, mühendis, veteriner doktor, kimyager, sosyolog ve benzerleri) için 0,32 katsayı oranı, 7. Sırada “Genel Yönetim Hizmetleri” için 0,16 katsayı oranı, 8. Sırada “Teknik Hizmetler” için 0,16 katsayı oranı, 10. Sırada “Yardımcı Hizmetler” için 0,12 katsayı oranı düzenlenmiştir. Kelam konusu katsayı oranları, listede takım ve unvanları sayılmış olan sıhhat çalışanları bakımından “hak edilen ve emeğin karşılığı olan” ödemelerin yapılmasının önüne geçecek kadar cüzidir. Günümüzün ekonomik şartlarında, belirtilen katsayılar üzerinden, hak edilen maddi getirinin elde edilmesi mümkün olmadığından, kelam konusu katsayı oranları açıkça hukuka alışılmamıştır. Genel Sağlık-İş, tekrar popülist hareketlerden kaçınarak, Yönetmeliğin tamamını incelemeden hareket etmemiş, alandan gelen sesleri dinlemiş, yapılan ayrıntılı hukuksal çalışmaları bekleyerek, tüm sıhhat çalışanlarının mağduriyetlerini giderebilecek nitelikte “EN KAPSAMLI” davayı açmıştır. Ağır ve özverili çalışmaları nedeniyle hukuk müşavirlerimize teşekkür ediyor, gelecek olan olumlu bir kararı, tüm sıhhat çalışanları ile en kısa vakitte paylaşmayı temenni ediyoruz. (BSHA)
