Beloyarsk NGS’nin BN-800 reaktörüne sahip dördüncü güç ünitesi şebekeye bağlandı. Ünite planlanan bakım süreçlerinin tamamlanmasının akabinde elektrik üretimine devam etti. Bu çalışmaları gerçekleştirmek için, güç ünitesi 8 Ocak 2021’den itibaren şebekeden çıkarıldı. Yakıt ikmali sırasında reaktör çekirdeğine birinci defa yalnızca uranyum-plütonyum yakıtı yüklendi. Reaktöre birinci 18 seri MOX yakıt düzeneği, Ocak 2020’de yüklenmişti. Son yapılan süreçle bunlara 160 yakıt düzeneği daha eklendi. Böylelikle BN-800 çekirdeği yenilikçi yakıtla üçte bir oranında doldurulmuş oldu. Bundan bu türlü reaktöre yalnızca MOX yakıtı yüklenecek.
Beloyarsk Nükleer Santrali Yöneticisi Ivan Sidorov mevzuyla ilgili olarak, “Beloyarsk NGS bu süreçle, nükleer sanayinin stratejik kalkınmasının hususlarından biri olan ‘kapalı bir nükleer yakıt döngüsüne dayalı yeni bir teknolojik platformun uygulanması’ gayesine bir adım daha yaklaştı. Bu, MOX yakıtı kullanımının, şu anda kullanılmayan uranyum izotopunun üretime dahil edilmesini mümkün kılacağı; yani nükleer gücünün yakıt tabanını on kat artıracağı manasına geliyor. Buna ek olarak, BN-800 reaktörü öteki nükleer santrallerde kullanılmış nükleer yakıtı tekrar kullanabilir ve bu yakıtın içerisindeki uzun ömürlü izotopları ‘yakarak’ radyoaktif atıkları en aza indirebilir. Planlanan tempoyu hesaba katarak, 2022’de tam Beloyarsk NGS’de MOX yakıt yüklü bir çekirdeğe geçebileceğiz ”dedi.
Yakıt düzenekleri, Madencilik ve Kimyasal Kombine’de (FGUP GHK, Zheleznogorsk, Krasnoyarsk Bölgesi) üretildi. MOX yakıt peletlerinin üretimi için nükleer güç için klâsik olan zenginleştirilmiş uranyumdan farklı olarak, güç reaktörlerinde üretilen plütonyum oksit ve tükenmiş uranyum oksit hammaddeler kullanılıyor. (zenginleştirme üretiminin ikincil “kuyrukları” olarak isimlendirilen tükenmiş uranyum hekzaflorür ve bunun deflorinasyonu ile elde ediliyor.)
TVEL A.Ş’nin Bilimsel ve Teknik Faaliyetler ve Kalitesinden Sorumlu Lider Yardımcısı Alexander Ugryumov da, “BN-800 çekirdeğinin MOX yakıtı ile yüklenmesine paralel olarak, Rosatom uzmanlarından oluşan sanayi grubu, Madencilik ve Kimyasal Kombine’de bu çeşit yakıtların üretimi için teknolojiler geliştirmeye devam ediyor. Bilhassa, VVER reaktörlerinin ışınlanmış yakıtından çıkarılan ve gelişmiş reaktörlerin ışınlanmış yakıtından elde edilen yüksek fonik plütonyum kullanılarak taze yakıt üretimi konusunda uzmanlaşmıştır. Tüm teknolojik süreçler büsbütün otomatiktir ve yakın etrafta işçi bulunmadan gerçekleştirilir. 2022 yılında yüklenmesi planlanan yüksek fonik yakıtlı birinci 20 MOKS-yakıt düzeneği üretildi ve kabul edildi. Gelecekte nükleer gereçlerin geri dönüşümü ve nükleer yakıtın yenilenmesi için gelişmiş teknolojiler, ışınlanmış yakıtı depolamak yerine işlemeyi ve üretilen yüksek düzeyli atık ölçüsünü azaltmayı mümkün kılacaktır ” tabirlerini kullandı.
MOX yakıtının endüstriyel üretimi 2018 sonunda Madencilik ve Kimyasal Kombine alanında başladı. Bu eşsiz üretimi başlatmak için, birebir vakitte Beloyarsk NGS için MOKS-yakıt düzeneğin tedarikçisi olarak da misyon yapan Rosatom, TVEL Yakıt Şirketi’nin uyumu ve bilimsel liderliği altında geniş bir sanayi işbirliği düzenlendi. Başlangıçta, BN-800 reaktörü piyasaya sürüldüğünde, uranyum yakıtı ile donatılmış bir hibrit çekirdek ile piyasaya sürüldü. Bu hibrit çekirdek, TVEL’in Elektrostal’daki üretim tesisi olan Elemash tarafından üretilen uranyum yakıtı ve Dimitrovgrad’da bulunan Nükleer Reaktörler Bilimsel Araştırma Enstitüsü’nde üretilen Deneysel MOX yakıt demetleriyle yüklendi.
Ocak ayında, yetkili Amerikan mecmuası POWER, Beloyarsk NGS’deki seri MOX yakıtının yüklenmesini global güç dalının 2020’deki ana etkinliklerinden biri olarak isimlendirdi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
