Anadolu Kültür tarafından Ani Arkeolojik Alanı’nı bütün boyutlarıyla tanıtmak üzere hazırlanan taşınabilir uygulama Mayıs 2023 itibariyle yayına geçti. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer Meydan Birden kenti, Anadolu’nun orta çağından kalma Fazla katmanlı, Varlıklı bir kültürel mirası simgeliyor. Kars’ın merkezine 48 kilometre uzaklıkta, Arpaçay vadisi yakınında bulunan ve yaz-kış ziyaretçi akınına uğrayan Birden Arkeolojik Alanı’nı öyküsüyle Bir arada tanımak ve deneyimlemek isteyen herkes uygulamayı App Store ve Play Store’dan fiyatsız indirebiliyor. 

Ani Taşınabilir Uygulaması bir sanal Kılavuz olma özelliği taşıyor ve bulunduğunuz her yerden, dilediğiniz Vakit bu eşsiz kültürel hazineye basitçe erişim sağlıyor. Anadolu Kültür projeyi, 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Birden Arkeolojik Alanı’nı ve yakın etrafını daha geniş ölçekte tanıtmak, alana dair bilimsel bilgiye erişimi Çağdaş irtibat teknolojileriyle kolaylaştırmak hedefiyle tasarlayıp hayata geçirdi. 

Dört yıllık bir Vakit diliminde ortaya çıkan çalışma, Portekiz merkezli Calouste Gulbenkian Vakfı ve ABD merkezli Dünya Anıtlar Fonu (World Monuments Fund) tarafından desteklendi. Türkiye, Ermenistan, Avrupa ve ABD’den Fazla sayıda uzman, arkeologlar, sanat tarihçileri, mimarlar ve fotoğrafçılar Erivan, Kars ve İstanbul’da düzenlenen çalıştaylarda bir ortaya gelerek, iştirakçi ve kapsayıcı bir formülle Birden Taşınabilir Uygulaması’nı ürettiler. 

Üç lisan, dört rota

Üç lisanda hazırlanan uygulama, Birden ve etrafına ilişkin bilgileri, “Tarihçe”, “Mimari”, “Sanat Tarihi” ve “Koruma Çalışmaları” başlıkları altında kullanıcıya sunuyor. Farklı yapıların Birden içindeki pozisyonları Temel alınarak oluşturulan 4 anne rota ise Birden Arkeolojik Alanı’nı aşikâr temalar üzerinden ziyaret etme ve deneyimleme imkanı sağlıyor. Kullanıcılar tercih ettikleri yapıları seçerek kendi güzergâhlarını da oluşturabiliyor.

Tarihi ve mimari metinlerin daha rahat anlaşılması için mimari tabirlerin manalarını içeren bir kelamlık, daha kapsamlı araştırmalara Fer tutacak bir kaynakça ve Birden konusunda bilgisini ölçmek isteyen kullanıcılar için hazırlanan küçük test kısmı de sunulan içerikler ortasında yer alıyor. Sanal Kılavuz ayrıyeten ziyaret saatleri, ulaşım, erişebilirlik üzere pratik bilgileri de içeriyor. 

Seslendirmeler ise seyahat tecrübesine farklı bir Ebat daha katıyor ve Yine üç lisanda, Türkçe, Ermenice, İngilizce olarak dinlenebiliyor. Ani’nin Fazla katmanlı tarihini, Türkçede Mahir Günşiray, Şenay Gürler, Tilbe Saran ve Görkem Yeltan, Ermenicede Dr. Elmon Hançer, İngilizcede ise Dr. Christina Maranci, Veronica Kalas ve Robert Dulgarian seslendirdi.

Ani: Taşın Şiiri

Ani, bugün Türkiye ve Ermenistan’ı ayıran Arpaçay’ın sağ kıyısında, üçgen bir plato üzerinde yer alıyor. Bu efsanevi kentin kıssası yüzyıllar öncesine, Doğu’yu batı ile buluşturan kervan yollarına uzanıyor, 11. yüzyılda Ermeni krallığı Bagratunilere başşehir olduktan sonra zenginlik ve görkeminin doruğuna varıyor. Ani, o tarihe dek ziraî üretime dayalı kırsal nüfustan ibaret Anadolu coğrafyasında ticaret ve zanaat merkezli “kentsel kültür”e geçişi temsil ediyor. Orta çeşit mimarlık tarihinin en Kıymetli anıtlarından biri olan Ünlü ikili surlarıyla bilinen Birden kentinin anıtsal yapıları yüzyıllar boyunca Bizanslılardan Ermeni krallıklarına, Sasanilerden Şeddadilere Türlü kültürlere ve çalkantılı bir tarihe tanıklık ediyor. Kamu ortasında “Bin bir kiliseli şehir”, “40 kapılı şehir” olarak da isimlendirilen Birden Arkeolojik Alanı ve etrafı 2012’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne iç edildi ve 2016’da Dünya Mirası olarak tescillendi. 

Kaynak: (BYZHA) ak Haber Ajansı