2001 yılında Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 28 Nisan “Dünya İş Sıhhati ve Güvenliği Günü” olarak ilan edildi. Her yılın mayıs ayında ise İş Sıhhati ve Güvenliği haftası olarak kutlanıyor. Bu Yıl 4-10 Mayıs ortasında kutlanacak.

AB’nin resmi istatistik kurumu Eurosat ve SGK’nınverilerine nazaran en Çok Amele ölümlerinin yaşandığı ülke Türkiye. Dünya’da Amel kazalarını önlemek için yapılan düzenlemeler ve alınan tedbirlere Karşın Amel kazalarının sayısı ile hayatını kaybedenlerin sayısı artıyor. Avrupa Birliği’nin (AB) resmi istatistik ofisi Eurostat ve Toplumsal Emniyet Kurumu’nun (SGK) datalarına nazaran Türkiye Amel kazalarında en Çok insanın hayatını kaybettiği ülkeler sıralamasında birinci.

Avrupa’da, geçirdiği Amel kazasını takiben bir Yıl içinde ömrünü yitiren kişinin mevti bu kategoride bedellendiriliyor. İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) raporuna göre Türkiye’de 2022 yılında Amel kazalarında en az 1843 şahıs hayatını kaybederken 2023 yılının ilk üç ayında da en az 463 Amele hayatını kaybetti. 

Tarım, inşaat, hizmet ve Sanayi sektörleri

İSİG’in raporuna nazaran 2022 yılındaki iş kazası ölümlerinin yoğunlaştığı (953 Amele ölümü) üç işkolu bulunuyor. “Güvencesiz çalışma”nın hakim olduğu inşaat, tarım ve nakliyat. Uzun çalışma saatleri, ağır çalışma, sigortasız çalışma ve her türlü kuralsızlığın hakim olduğu bu işkollarında sendikal örgütlenme yok üzere ya da zayıf ve aşikâr mesleklerde öbekleniyor.

İnşaatlarda Hariç cephe iskele, çatı, asansör boşluğu vb. yüksekten düşmeler ölümlerin yarıdan fazlasını oluştururken öbür iki Temel neden ise ezilme/göçük ile elektrik çarpmaları.

Diğer yandan Özellikle mevsimlik tarım emekçilerinin çalıştıkları bölgelere ya da tarlaya seyahati sırasında Müsait olmayan ulaşım araçlarının kullanılması, eskiyen traktörler, emekçilerin barınma-dinlenme-temizlik alanlarının yetersizliği, kene ısırmaları vb. ölümlerin Temel nedenlerini oluşturuyor.

İş güvenliğinde yeni düzenleme şart

Türkiye, İş Sıhhati ve Güvenliği (İSG) konusunda istenilen düzeyde değil. Uzmanlara nazaran, en Değerli hususların başında gelen İSG’de yeni düzenlemeler yapılmalı ve bilinçlendirme faaliyetleri artırılmalı.

‘İşyerlerinde her Vakit Emniyet ve sıhhat öncelik olmalı’ diyen İş Sıhhati ve İş Güvenliği Uzmanı, TÜGİAD genel reis Yardımcısı Şebnem Akman Balta, “İş hayatında en Değerli mevzuların başında İş Sıhhati ve Güvenliği (İSG) geliyor. Araştırmalara nazaran Amel kazalarının yüzde 98’i, Uğraş hastalıklarının yüzde 99’u önlenebilirken, Gerekli tedbirler alınmadığı için her Yıl Amel kazaları ve Uğraş hastalıklarından Dolayı birçok kayıp yaşanıyor. Türkiye, İş Sıhhati ve Güvenliği (İSG) konusunda şimdi istenilen düzeyde değil. Bunun için yeni düzenlemeler ve bilinçlendirme faaliyetleri yapılmalı” dedi.

İş güvenliğinde plan hiçbir şey planlama her şeydir

2001 yılında Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 28 Nisan “Dünya İş Sıhhati ve Güvenliği Günü” olarak ilan edildi. Her yılın mayıs ayında ise İş Sıhhati ve Güvenliği haftası olarak kutlanıyor. Bu Yıl 4-10 Mayıs ortasında kutlanacak.  

İş Sıhhati ve İş Güvenliği Uzmanı, TÜGİAD genel reis Yardımcısı Şebnem Akman Balta İş Sıhhati ve Güvenliği haftasına yönelik yaptığı açıklamada şunları söyledi; “İş Sıhhati ve Güvenliği haftası dolayısıyla ülkemizde yaşanan maden kazaları yahut zelzele yangın ve patlamalar ve sel felaketlerini düşünecek olduğumuzda planlamaların ne kadar Değerli olduğunu anlayabiliyoruz. Plan hiçbir şey planlama her şeydir. Bu noktada da hayati bir mevzu olan beşere dokuna İş güvenliği konusu hem patron hem Amele açısından daha da Ehemmiyet kazanıyor. Bu maden kazalarında ve zelzelelerde yaşana can kayıpları ile maalesef yaşadık gördük ve Sıkıntı çektik. Tam olarak bu yüzden; İş kazaları nedeniyle yaşanan vefatlar yahut sakatlanmaların önüne geçmek için nedeniyle 2012 yılında çıkarılan 6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği kanunu hazırlanmıştır.”

Tüm düzenlemeler hayata geçmeli

6331 sayılı maddede uygulamaya geçmeyen bütün kararların uygulanmaya başlanması gerektiğine vurgu yapan Şebnem Akman Balta, “Bazı değişiklikler sunulabilir öncelikle Amel güvenliği uzmanlığı, işyeri hekimliği ve öteki sıhhat işçisine ait kavramlar güncellenmeli tabip bulundurma yerine dsp dediğimiz yani öteki sıhhat işçisinin misyon alması ve gerekirse Amel yerlerinde psikolog dayanağı verilmesi üzere Özellikle odaklanma dikkat çalışması veya empati yeteneğini arttırıcı motive edici çalışmalar Olay değerlendirmeleri planlanmalı her eğitim düzeyine nazaran bu dersler hazırlanmalı. İSG ile ilgili kesinlikle çalışma ve toplumsal Emniyet bakanlığı tarafında Ulusal siyasetlerin oluşturulması, alınan kararların ise uygulanabilen kararlar olmasına İtina göstermemiz gerekir. İşyerlerinde kontrolün haber verilmeden yapılması ve kesinlikle İş güvenliği uzmanı tarafından doldurulan Teklif ve tespit defterlerin online sisteme çekilmesi gerekmektedir ki bakanlık bütün Olumlu Olumsuz hazırlanan defterleri anında görebilsin Düzeltmeler Amel yerlerine makul vakitler verilmesi ve kazalanma riski olan yerlerin gerekirse devlet dayanağıyla yer değiştirmeye katkıda bulunması sağlanmalıdır” diye konuştu.

İş kazalarının ve ölümlerin azalması için yapılması gerekenler!

İş Sıhhati ve İş Güvenliği Uzmanı, Tügiad reis Yardımcısı  Şebnem Akman Balta Amel güvenliği ile ilgili yapılması gerekenleri şu halde sıraladı:

• İş kazaları ve Uğraş hastalıklarının önüne geçilebilmesi için üretim ve hizmet süreçlerinde “önce insan, Evvel sıhhat, Evvel Amele güvenliği” anlayışı yerleştirilmeli, İSG Önlem ve uygulamalarına öncelik verilmelidir. Yapılacak bütün düzenlemelerde işyerlerinde İSG’ninsağlanmasında asıl sorumluluğun patronda olduğu gerçeğinden uzaklaşılmamalıdır.

• Pandemi sonrası yeni Dünya nizamı olarak HİBRİT Çalışma modelinin yasal düzenleme ile bir çerçeveye oturtulması gerekmektedir. Konutta yaşanan kazalanmalara karşı patronu de koruyan emekçiyi de koruyan mesuliyet noktaları belirlenmeli. Araftakonu bırakılmamalı.

• Uygulamada çocuk işçiliğin önüne geçilmeli, çocuk emekçiler örgün eğitime yönlendirilmelidir.

• Kadınlara ve bayan emeğine yönelik bütün Olumsuz uygulamalar kaldırılmalı; eşit işe eşit fiyat uygulanmalı, istihdamda fırsat eşitliği sağlanmalıdır.

• İSİG ile ilgili düzenlemeler ve uygulamalar, dal, çalışan sayısı vb. hiçbir Fark olmaksızın Tüm işyerlerini ve bütün çalışanları kapsamalıdır. 

• Sigortasız Amele çalıştırma önlenmeli, kayıt dışı çalışmaların önüne geçmek için müfettişlerin alana çıkması gerekmektedir. Denetimlerin patlayıcı unsur boya ve dokumacılık fabrikalarında daha Çok yapılması sağlanmalı. İstifleme makinelerin kimlikleri tertipli dosyalanmalı ve bütün aygıtların teknik aletin periyodik denetimleri 3 yahut 6 aylık müddetlerle denetlenmeli. İnşaat kesimi çalışma şartları tarım dalında ki çalışma şartları iyileştirilmelidir. 

• İş kazalarının Aka çoğunluğunun Ufak ölçekli işyerlerinde olduğu yadsınamaz bir durumdur. Çalışan temsilcilerinin Amel teminatları sendika temsilciliği ile eş seviyeye getirilmelidir.

• İşyerlerinde İSG’nin sağlanması bir takım işidir. Bu grupta tabipler, teknik, mühendisler, işçi, sıhhat işçisi,diyetisyen, ergonomist, psikolog vb. işçi yer almalıdır. İş güvenliği uzmanları, işyeri doktorları ve öteki sıhhat çalışanları üzere vazife yapan bütün işçinin mesleksel bağımsızlık, yıllık müsaadeleri, çalışma süreleri,fazla mesaileri, ferdî gelişim eğitimleri vb. konular tekrar düzenlenmelidir.

• Tehlikeli ve Fazla tehlikeli sınıftaki, 100’den Çok çalışanın bulunduğu Sanayi işletmelerinde “tam zamanlı” İSG uzmanı çalıştırmak Mecbur hale gelmelidir. 10’dan az çalışanın bulunduğu işyerlerinde İSG hizmet bedelinin karşılanmasında SGK prim takviyesi devlet tarafından karşılanmalıdır.

• Lisans sonrası İSG eğitimlerinin üniversiteler tarafından verilmeli.

• 6331 sayılı Yasa ile patronların Önlem alma yükümlülüğü İSG uzmanının YÖNLENDİRME  talimatları ile yapılacaktır diye yenide düzenlenmeli. Özellikle devletin kontrol vazifesi Amel müfettişleri tarafından alanda veya online takip edilmeli. Giden canlar devletin beşeri sermayesi ve sönen ocaklar ailelere yaşanan kayıplar geleceğe birçok kayıp çocuk inançsız çocuklar olarak topluma karışıyor. Meseleleri görmezden gelmeden kar topu büyümeden Amel gücü kaybının önüne geçmeliyiz. İşyeri tabipleri ve Amel güvenliği uzmanlarının yaptıkları tespitler, saptadıkları gereklilik ve teklifler yerine getirilmeden Amel kazası ve Uğraş hastalıklarından Mesul tutulmaları ve dokümanlarının askıya alınması, adaletsiz bir uygulamadır. İSG UZMANI SANIK DEĞİL ŞAHİT OLMALIDIR. İşyeri doktorları ve Amel güvenliği uzmanlarının mesleksel bağımsızlıkları ve Amel garantileri korunmalıdır. Bakanlık kamusal kontrol yükümlülüklerini yerine getirmelidir.

• Yaşanan tüm  iş kazalarının, yangınların yahut patlamaların ÇSGB ile Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı yahut Etraf bakanlığı üzere bakanlıkların  kazaların meydana gelmesindeki anne Faktör ve kusurları bulması ve kamuoyuyla paylaşması gerekir ki yine bu stil durumlar yaşanmasın.

• Tüm çalışanlara hak ve sorumlulukları ile İş güvenliği eğitimleri  sürekli verilmeli, bu eğitimler, işin yapılış biçimini olmazsa olmaz kuralların Daimi hatırlatılarak yapılması sağlanmalıdır. 

• Eğitim-öğretim müfredatı, Temel eğitimden başlamalı değereler eğitimi konusunda denetimlerin gerekliliği konusunda çocuk yaşta başlayan eğitimlerle topluma mesuliyet şuuru aşılanmalı.

• SGK tarafından yayımlanan İş Kazası ve Uğraş Hastalıkları İstatistikleri gerçekleri yansıtmaktan uzaktır. İşyerlerinde kaza ve Uğraş hastalıklarına ilişkin bilgiler bir data tabanında toplanmalı, bu bilgilerden ölçme ve kıymetlendirme emelli yararlanılmalıdır.

• Meslek hastalıkları yalnızca tazminat konusu olarak ele alınmamalı, öncelik önlemeye verilmeli, ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN UCUZDUR algısının işyerlerine yerleşmesi ve Uğraş hastalıklarının tespiti, tedavisi ve tazmini istikametindeki bütün yasal ve idari maniler kaldırılmalıdır. Beşere değer veren inançlı işyeri motivasyonu sağlanmalıdır.

Kaynak: (BYZHA) ak Haber Ajansı