Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin üzerinden 2 ay geçti. Lakin sarsıntının acısı hala Fazla taze. 50 binden Çok insanımızın hayatını kaybettiği ve milyonlarca insanın etkilendiği zelzele geride Aka bir Tasa ve yıkım bıraktı. Zelzeleden sonra yaşanan yıkımdan sonra yeni bir Sıkıntı baş gösterdi.

Asbest tehlikesinin her geçen gün arttığı molozlar ne olacak? 11 vilayette yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı, yani artık kullanılamaz hale gelmiş yapı sayısı 279 bin, Müstakil ünitenin ise 821 bin 302 olarak açıklandı. Birtakım iddialara nazaran moloz yığınının 300 milyon tonu geçebileceği Anlatım ediliyor.

Moloz yığınları tehlike saçıyor

Molozlara tahlil önerisi Hatay Turizm Kalkındırma Kurulu Lideri Ömer Niziplioğlu’ndan geldi. Molozların yanlışsız bir halde dönüştürülmezse Aka bir Etraf felaketine yol açabileceğinin altını çizen Niziplioğlu, bu molozları liman ve marina imalinde kullanılarak doğayı kirletmeden iktisada kazandırılabileceğinisöyleyedi. Niziplioğlu kelamlarına şöyle devam etti;

6 şubat zelzelesinden sonra ne olacağını kimse bilmiyor Kamu umutsuz moraller bozuk yeni bir yerleşim planı bekleniyor ekonomik kalkınmak için vizyoner projeler isteniyor Özellikle Hatay’da Samandağ Kıyı şeridinin deniz turizmine açılmasının en akıllı yol olduğu konusunda genel bir kanı Yargıç tabiata saygılı az yoğunluklu bir hoteller bölgesi oluşturulması hem iktisadın hemde istihdamın canlanması için hayati Ehemmiyet taşıyor.”

“Turizmin canlanır bölgeye katkı verir”

Hatay’ın cruise gemilerin İlgi odağı olabilecek bir lokasyon olduğunun altını çizen Ömer Niziplioğlu, “Hatay, şark Akdeniz gemi turizminde yer alması gereken bir yer. şark Akdeniz tipi yapan gemiler Mısır,İsrail Lübnan’a uğradıktan sonra ülkemize uğramadan gidiyor nedeni ise limanının olmaması. Yayladağ- Samandağ ortasında yapılacak bir limanın bu talebi karşılayacağını düşünüyorum. Liman için en Aka yatırımın dolgu gereci olduğu düşünüldüğünde zelzele bölgesinde çıkan molozu liman ve marina yapmak için kullanmalıyız çünkü tabiatın neresine bırakırsak o bölge Etraf felaketi yaşayacaktır moloz yükle betondan oluştuğu düşünüldüğünde birçok liman ve marina beton bloklardan yapıldığı için bu uygulamanın etrafa çokta ziyan vermeyecektir” diye konuştu.

“Bölge 3-4 milyon turist kazanır”

Molozların Liman ve Marina yapımındakullanılmasının en makul yol olacağına dikkat çeken Niziplioğlu, “Gemi turizmi için 3-4 milyon konuğu ülkemize çekme imkanımız olacak. Turistler dünyanın birinci kilisesi, Anadolu’nun birinci mescidinin olduğu birçok inanç tarih kültür ve tabiat olağanüstüsünü barındıran Hatay’ı görmek isteyecektir. Ayrıyeten Etraf vilayetlerde bu konuklardan yararlanacaktır. Bölgenin motoru dinamosu olacaktır. Böylelikle çevreyi ve tarım yerlerini de kurtarmış olacağız” sözlerini kullandı.

Molozlar Müsait dönüştürülmezse tehlike saçıyor

Yıkımlardan ortaya çıkacak ahşap, alüminyum ve PVC üretimli kapı ve pencereler, demir ve çelik gereçler, bakır kablolar, tesisat materyalleri, kiremit ve ahşap gereçleri yerinde ayrıştırıp tekrar Bina dalına kazandırılıyor. Geri kalan molozlar ise Özel kurulacak Geri dönüşüm tesislerinde işlenip düşük kaliteli beton ve çimento haline getirilebiliyor. Bu betonlar kaldırım taşı, yol altı dolgu materyali, tretuvar ve park taşı olarak kullanılıyor. Fakat Gerekli tedbirler alınmazsa yanlış dönüştürülen ve etrafa dökülen molozlar cemiyet sıhhatini Önemli tehlikeye atabiliyor. Molozların dökülmesi sırasında Özellikle yeraltı ve yüzey sularını kirletecek alanlardan kaçınılması gerekiyor.

BM yıkıntı kaldırma için devreye girdi

Türkiye’nin güneydoğusunda 6 ve 20 Şubat 2023’te meydana gelen dehşet verici sarsıntılarda yıkılan binlerce binanın yıkıntı yığınlarını kaldırmak, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) afet karşılığında ortaya koyduğu dayanak planında en yüksek öncelikli Meydan olarak yer alıyor. Birleşmiş Milletler’in 16 Şubat 2023’te yayımladığı 1 milyar dolarlık “acil çağrı”nın bir modülü olarak istenen 113,5 milyon dolarlık fonun Aka kısmı yıkıntı kaldırma faaliyetlerine gidecek.

UNDP bu eforları için, Haiti, Nepal ve Pakistan dahildünyanın Öbür ülkelerindeki zelzelelere, 2020 yılında Beyrut’taki Aka patlamaya, Rus işgali nedeniyle Ukrayna’da oluşan Cenk tahribatına Karşılık vermedeki tecrübelerinden yararlanacak. UNDP Örneğin Nepal’de, hasar gören bölgelerdeki enkazın yüzde 90’ını Geri dönüştürdü.

Örneğin 2005’te yaşanan 7.8 büyüklüğündeki Nepal Depremi’nin atıklarının 18 milyon ton, 2011’de yaşanan 9.0 büyüklüğündeki Tohoku (Japonya) Depremi’nin atıklarının 29 milyon ton olduğu varsayım ediliyor.  Tam da bu nedenle bu devasa ölçüdeki enkazı kaldırma çalışmalarının toplumsal ve ekolojik hassasiyetle yürütülmesi Fazla değerli. Sürecin aceleye getirilmeden, her bir evresi evvelden düşünülerek planlanması gerekiyor. aykırı durumda enkazdan Öbür felaketlerin de çıkması Fazla mümkün görünüyor.

Çevre Bakanlığı Atıkların nasıl kaldırılacağını açıkladı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, afet sonrası uygulanması gereken “Atık Yönetimi”ne ait bilgiler paylaştı.

Özellikle yıkılan binaların enkazı, ilgili mevzuatlar çerçevesinde etrafa ve yer altı sularına ziyan vermeyecek formda tedbirler alınarak kaldırılıyor.Kamyonlara yüklenen hafriyat, yıkıntı döküm alanlarına boşaltılıyor. Yıkım ve döküm alanında arazözlerle Daimi sulama yapılıyor. Bakanlıkça alanda bulunan taşınabilir Etraf laboratuvarlarında da enkazdan alınan numuneler üzerinde asbest ölçümleri gerçekleştiriliyor. Bakanlıkça bu çerçevede 11 vilayette 47 farklı noktada yıkıntı döküm alanı oluşturuldu. Burada, toplanan hafriyat, etrafa ziyan vermeyecek biçimde sürece tabi tutuluyor. bütün alanlara yerleştirilen konkasörler aracılığıyla Aka taşlar parçalanıp, küçültülerek Geri dönüşümde kullanılabilir hale getiriliyor.

 Hafriyattan çıkan Geri dönüşen materyallerin zelzele bölgelerinde hasar görmüş yolların Tamir edilmesinde, kalan beton, tuğla üzere atıkların da kaldırım ile yürüyüş yollarının imalinde kullanılması planlanıyor.

Kaynak: (BYZHA) ak Haber Ajansı