ÇEVKO Vakfı Söyleşileri, 2023 yılında da devam ediyor. Global Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin hazırladığı bu yılki söyleşilerin birincisi, “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki nihayet Gelişmeler” başlığıyla gerçekleştirildi. Toplantının konuşmacıları akademisyenler ve üniversite öğrencisi genç bir iklim aktivisti oldu. Moderatörlüğünü Global Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Celal Toprak’ın yaptığı, ÇEVKO Vakfı genel Sekreteri Mete İmer’in de iştirakiyle gerçekleşen söyleşiye; Paris Bosphorus Enstitüsü Lideri Bahadır Kaleağası, Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Aslıhan Erbaş Açıkel ve Kadir Has Üniversitesi İklim Elçisi Ayça Sezer konuşmacı olarak katıldı.
ÇEVKO Vakfı, ÇEVKO Vakfı Söyleşileri ile iklim krizi konusunu bütün taraflarıyla ele alıyor. Global Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin hazırladığı bu yılki söyleşilerin birincisi, “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki nihayet Gelişmeler” başlığıyla gerçekleştirildi. Zoom platformu üzerinde düzenlenen söyleşinin moderatörlüğünü, Global Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Celal Toprak üstlenirken, söyleşiye ÇEVKO Vakfı genel Sekreteri Mete İmer konut sahipliği yaptı. 2023 yılındaki “ÇEVKO Vakfı Söyleşileri”nin birincisinin konuşmacıları ise Paris Bosphorus Enstitüsü Lideri Bahadır Kaleağası, Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Aslıhan Erbaş Açıkel ve Kadir Has Üniversitesi İklim Elçisi, Talebe ve iklim aktivisti Ayça Sezer oldu.
ÇEVKO Vakfı genel Sekreteri Mete İmer: “Dünyada Yeni Ekonomik Kuralların Belirleyicisi İklim Düzenlemeleri Olacak”
Moderatör Celal Toprak, ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’nin kıymetini vurgulayarak birinci kelamı ÇEVKO Vakfı genel Sekreteri Mete İmer’e verdi. 2021 yılında ÇEVKO Vakfı’nın 30uncu kurum yılı çerçevesinde başlatılan ve üçüncü yılına giren söyleşilerin toplumda farkındalığın yükselmesine katkı sağladığını söyleyen Mete İmer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bugün nihayet gelişmelerle ilgili bilgi vermek istiyorum. Dünyada iklim düzenlemeleri aslında yeni ekonomik kuralların da belirleyicisi olma yolunda gözüküyor. İklim krizi ile ilgili uğraş kapsamında uygulanan siyasetler, Olumlu ekonomik sonuçlar yaratacak halde tasarlanmaya çalışılıyor. Bu durum, teşvik, korumacılık yahut inançlı tedarik zincirleri kurmak halinde somutlaşıyor. Avrupa Komisyonu’nun ocak ayında açıkladığı Yeşil Mutabakat Sanayi Planı, öngörülebilir ve kolaylaştırılmış mevzuat, finansmana erişimi hızlandırma, emek piyasasında Gerekli marifetleri sağlamak ve sağlam tedarik zincirleri oluşturmak için ticarete Aleni olmak başlıklarını içeriyor. Planda, yeşil dönüşümde arz güvenliğini sağlamak üzere ‘Kritik Hammaddeler Kulübü’ kurulmasına, yani kritik hammaddelere sahip olan ülkelerin bunu kullanan ülkelerle bir ortaya gelip arz güvenliği için çalışmasına atıf yapılması Ehemmiyet taşıyor. Haziran 2022’de dünya genelinde kurulması kararı alınan İklim Kulübü’nün anne temelleri da geçtiğimiz aylarda yayımlandı; kulübün kurum ve tanıtımı BM 28. Taraflar Konferansı’nda yapılacak. diğer taraftan AB ve İngiltere’nin de içinde olduğu 50 ülke Ticaret Bakanları, İklim Koalisyonu’nu kurdular; bu koalisyonun, memleketler arası ticaretin sera gazı azaltımına, güçlü, iklim nötr ve sürdürülebilir bir yapıya adil geçişte katkı sunabileceği belirtiliyor. Öte yandan dünya genelinde kurulan emisyon ticaret sistemlerinin (ETS) sayısı 13’ten 28’e, ETS kapsamındaki salımın Yekün global salımdaki hissesi yüzde 8’den yüzde 17’ye yükseldi. Hazırlanan bir raporda ETS’lerden elde edilen gelirlerin hükümetlerce iklim hareketini güçlendirmek, yeni teknolojileri teşvik etmek ve düşük gelirli Mesken halkını desteklemek için kullanıldığının altı çiziliyor.”
Türkiye için Zelzelenin Yanı Dizi Çölleşme Riski de Tehdit Oluşturuyor
Deprem felaketi sonrasında yaralarımızı sarmaya devam ettiğimizi vurgulayan ÇEVKO Vakfı genel Sekreteri Mete İmer, Türkiye’ye dair iki Kıymetli memleketler arası ihtarın da altını çizdi: “BM İklim Değişikliği Paneli, Türkiye’nin topraklarının yüzde 60’ının çölleşmeye yatkın, yüzde 50’sinin de zelzele riski altında olduğu ihtarında bulundu. Ayrıyeten Avrupa Etraf Ajansı’ndan da Türkiye’nin ‘tam gaz büyüme’ stratejisini yine düşünmesi gerektiği, karşıt takdirde yakın vakitte topraklarının Aka kısmının Ömür için elverişsiz duruma gelebileceği uyarısı geldi. Bulunduğumuz coğrafyada hem zelzele riski hem iklim krizinden kaynaklanan çölleşme riskine karşı Fazla önemli, bilime dayalı tedbirleri bir Lahza Evvel yürürlüğe koymalı, büyüme stratejimizi sürdürülebilirlik prensiplerine nazaran yine tasarlamalıyız. Bu mevzuda Türkiye, biliyorsunuz ki gaye belirlemiş durumda lakin bu maksada ulaşmak için süratle iklim yasası, yasal düzenlemeler ve öbür çalışmaların da yürürlüğe konulması gerekiyor.”
Üst Gelir Kümelerinin Daha Çok Emisyonda Daha Çok Hissesi Var
ÇEVKO Vakfı genel Sekreteri Mete İmer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bir öteki Değerli husus da iklim adaleti. BM takviyeli bir kurum tarafından yayımlanan 2023 İklim Eşitsizliği Raporu’na nazaran bir ülkede, yüksek gelir kümesinde bulunanların karbon ayak izi, yaşadıkları ülkenin Yekün sera gazı salımından Müstakil olarak, düşük gelir kümesinde yer Meydan kimselerin karbon ayak müsaadeden Fazla daha fazla. Buna karşılık, yüzde 50’lik düşük gelirli kısmın iklim krizi kaynaklı afetlerdeki oransal kayıpları, iklim krizi nedeniyle ortaya çıkan kayıpların yüzde 75’ini oluştururken, Yekün global salımların yüzde 48’inden Mesul yüzde 10’luk yüksek gelirli kesimse bu kayıplardan lakin yüzde 3 oranında etkileniyor. Burada, hem kayıplar bakımından düşük gelirliler açısından düşünceli bir durum var, hem de salımlara Olumsuz katkı yapmak bakımından yüksek gelirli kümelerin Kıymetli bir tesiri var. Sonuç olarak, global iklim krizi gayretlerini finanse edebilme kapasiteleri refah düzeyi açısından değerlendirildiğinde, karbon ayak izi en yüksek yüzde 10’luk kesim iklim aksiyonlarının finansmanında kullanılabilecek kaynakların yüzde 76’sını elinde bulunduruyor. Bu durum da ülkelerde Türlü yeni vergilerin ortaya çıkmasına yol açabilecek; iklim adaletini sağlamaya ve Mesken halklarının bu husustaki direncini artırmaya yönelik birtakım mali tedbirleri gündeme getirebilecek.”
ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’ne Üniversitelerin ve Gençlerin İştiraki Önemli
ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’ne üniversitelerin ve gençlerin iştirakinin değerine vurgu yapan Mete İmer, “İklim krizi ile gayrette gençlerin de katkısı olsun, gençleri de dinleyelim istiyoruz. Gençler gümbür gümbür geliyor. Hakikaten bu bahiste geçmişte yapılan yanlışlar bakımından sorumlulukları az fakat bu meseleden en Fazla etkilenecek olanlar da onlar. Onun için Birlikte tahlil üretmek ve bu mevzuyu sahiplenmek bakımından gençliği burada görmekten Aka Sevinç duyuyoruz. Üniversitelerin bilimsel çalışmalarına Muhtaçlık var. Dünya bir değişim içinde. Yeşil dönüşüm süratle gerçekleşiyor. Bizim de ülke olarak Fazla Aka zorluklarımız Mevcut fakat bu gelişmenin dışında yahut gerisinde kalmamamız gerekiyor. Daima birlikte, bir sonraki nesiller için, bu hususta başarılı olmak zorundayız,” formunda konuştu.
Yapay Zeka ve Yeşil Dönüşüm Öne Çıkan Sektörler
ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’nin birincisinin konuklarından Paris Bosphorus Enstitüsü Lideri Bahadır Kaleağası, globalleşmeden Yapay Zeka ve Yeşil Dönüşüm’e, ufuk açıcı bir konuşma yaptı: “Yeşil bahisler, 25 Yıl öncesinde Fazla konuşulmuyordu. Bir siyasi partinin gündeminde olan, vatandaşa da hoş gözükebilecek hususlardı. Bugün ÇEVKO Vakfı iç STK’ların, devletin, Lokal idarelerin, şirketlerin gündeminde. Jeopolitiğin ve jeostratejik niyetin şirketlerin günlük para akışı kararlarına, tasarım kaynaklarına, insan kaynaklarına kadar gündemde olduğu; Yapay zeka, eğitim siyaseti, tarım, ticaret siyasetleriyle ilgili kararlar ya da afet idaresi ile ilgili kararlar üzere mevzuları da ilgilendirdiği bir devirdeyiz. Vakit ve yer kavramı da değişiyor. Yönetilecek birçok Problem var. Geçen haftalarda AB, nükleer gücün paklığını tartıştı. Ufak modüler reaktörler konuşulacak. Nükleer Değerli zira Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin bir sonucu da dünyada güç istikrarlarının bozulması oldu. Nükleer güçten çıkma kararı Meydan Almanya, artık eldekini muhafazanın yollarını arıyor. 13 ülke, nükleer güçten yararlanıyor. Aka de bir Ar-Ge yatırımı var. ABD, Çin, Avrupa, Japonya üzere pek Fazla ülke hem yenilenebilir güce hem de nükleere yatırım yapıyor. Bir orta yol bulunmaya çalışılıyor. Ayrıyeten AB, 2035’te yüzde 100 elektrikli araçlara geçme kararı almıştı lakin Almanya ve İtalya, yeni teknolojilere yatırımın bu kadar kolay olmadığını, Vakit gerektiğini anladı. Artık eFuel’e yatırım yapılması planlanıyor. Almanya bunu yapan ülkelerden. Pekala bunları kim yapacak? 3-4 milyonluk bir insan kaynağı açığı var, STEM, teknoloji temelli bilimlerde. İnsan kaynağına yatırım, orta vadeli bir yapısal ıslahat, kısa vadeli de değil. Nasıl olacak? bütün bu dallardan bahsederken iki dal ön plana çıkıyor: Yapay Zeka ve Yeşil Dönüşüm. Birbirini destekleyen alanlar tıpkı vakitte. Türkiye ise bir seçim periyoduna gerçek gidiyor. İktidar nasıl şekillenirse şekillensin, global rekabet gücünün artırılması planlanırken yapılması gerekenler var. Hukuk devleti olmak, insan hakları, demokrasi üzere. Bunlar olmadan hiçbir alanda ilerleme Mümkün değil, iktisat dahil. Tüm bunların yol açacağı yapısal ıslahatlar içinde Natürel ki dijital dönüşüm, yeşil dönüşüm üzere alanlar, eğitim, Ar-Ge’ye yatırım üzere birbirini destekleyici süreçler var. AB ile Gümrük Birliği’nin yenilenmesi gündeme gelecek. Gümrük Birliği bir ticaret mutabakatı değil, ekonomik entegrasyon mutabakatı. Türkiye’nin de yeşil, dijital ve toplumsal bir Gümrük Birliği muahedesine imza atması gerekiyor. Hepsini kapsamalı.”
İklim Adaleti Memleketler arası Hukuk Alanında Giderek Daha Çok Kıymet Kazanacak
Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Aslıhan Erbaş Açıkel ise üniversite bünyesinde kurdukları İklim Değişikliği ve Hukuk Laboratuvarı’nın çalışmalarına değindi: “Üniversitemiz bünyesinde kurduğumuz İklim Değişikliği ve Hukuk Laboratuvarı’nda iklim hukuku konusunda yeni bir ders tasarımı, Talebe çalışma kümeleri ve iklim hukukuna ait Türlü mevzuların ele alındığı bir seminer serisi olmak üzere Türlü faaliyetler gerçekleştirdik. İklim, Denizler ve Deniz Etrafının Korunması’na dair bir AB projesine geçtiğimiz günlerde başvurduk ve Sonuç beklemekteyiz. İklim Adaleti konusu seminer serilerimizde ele aldığımız hususlardan biri oldu. İklim adaleti en temelinde karbon emisyonu Fazla az olan ülkelerin, toplumların hatta hiç tesiri olmayan canlıların iklim krizinden en Fazla etkilenenler olmasını Anlatım ediyor. Seminerimize katılan Sayın Cameron Diver, Pasifik ülkeleri perspektifinden iklim adaletini Fazla hoş bir biçimde gözler önüne seren açıklamalarda bulundu. Pasifik ülkeleri ada ülkelerinden oluşuyor ve iklim değişikliği nedeniyle de küresel ısınma, buzulların erimesine, bu durum da deniz düzeylerinin yükselmesine yol açıyor. Deniz düzeyleri yükselince de ada ülkeleri sular altında kalıyor. Bir devleti devlet yapan üç ögeden bir tanesi olan ülke yani kara toprağı, aslında yok oluyor. Bunun sonucunda o ülkenin vatandaşlarının yaşayabildiği bir toprak olmayacak. Pasifik Ülkeleri, karbon emisyonuna en az tesir eden ülkelerden. Bunun üzere ısınma ve çölleşme; iktisadı tarıma dayalı pek Fazla ülkenin tarım yapamamasına yol açacak. tarım ve su ezası yanında biyolojik çeşitliliğin azalması, iklim mültecileri vb. konuların hepsi İklim Adaleti ile ilgili ve görüldüğü üzere iklim değişikliğinin tesirlerinin buna en az ölçüde katkıda olanlar tarafından hissedilmesi epeyce Kıymetli bir toplumsal Sorun olarak karşımıza çıkıyor. Yeşil Mutabakat ise iklim değişikliği ile gayrette Değerli bir doküman. Avrupa İklim Kanunu ve öbür ikincil mevzuatlar ile Birlikte iklim krizi ile uğraşta Kıymetli bir adım atılmış durumda. Yeşil Mutabakat’a İklim Adaleti perspektifinden yaklaştığımızda ise, insan merkezci bir yaklaşım ile hazırlandığını, daha fazla iklim değişikliği ile uğraşta ekonomik istikrarları gözetmeye çalıştığını ve bu açıdan İklim Adaleti konusunda bir misyona sahip olmadığını görüyoruz. Bu açıdan iklim değişikliği ile ilgili siyasetlerin alınması ve tüzel düzenlemelerin tesisi sırasında iklim adaletinin de dikkate alınması konusunda devletlere daha Fazla rol düştüğünü düşünüyorum. İklim Değişikliği konusundaki kırılgan ülkelerin iklim müzakerelerine iştiraki ve alınan kararlardaki etkinliklerinin sağlanması Fazla kıymetli. İklim adaleti, kuşaklar ortasındaki adaletin sağlanması açısından da dikkate alınmalı.”
Söyleşide nihayet Laf Genç İklim Aktivistinin
Kadir Has Üniversitesi İklim Elçisi Ayça Sezer ise üçüncü Sınıf öğrencisi, genç bir iklim aktivisti olarak gençlerin iklim değişikliği ile ilgili çabada ne üzere sorumluluklar alması gerektiğini özetledi, yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi: “İklim Krizini bir Lahza Evvel çözebilmek, tesirlerini azaltabilmek için ilim insanları tahlil üretmeye gerek devletler gerek beşerler üzerinde farkındalık yaratmaya çalışıyorlar. Zira biliyorlar ki bu sorunu lakin daima Bir arada çözebiliriz. Karbon ayak izimizi derhal düşürmek elbette kolay değil. İklim değişikliği konusunda tedbirler almak ve sürdürülebilir bir Sanayi sistemi kurmak ve İklim Adaleti’ni sağlayabilmek ismine düzenleyici kurallar bulunmadığından bu Problem biraz inisiyatif alınan bir bahse döndü. Hukukun bu bahisteki kıymetini de göz önünde bulundurarak üniversite olarak birçok çalışma yürüttük. İklim Değişikliği ve Çalışma Kümesi olarak İngiltere İklim Yasası’nı Çeviri ettik. Bu çalışma sırasında ilgili bütün kurumların, yeni kurumlar da hayata geçirilerek nasıl entegrasyon ve uyum içinde çalışmasının Muhtemel olduğunu, hukukun Müstakil bir kontrol düzeneği olarak iklim değişikliği ile gayrette nasıl bir siyaset belirleme aracı haline gelebileceğini gördük. Böylelikle ülkemizde yürürlüğe girmesi planlanan İklim Kanunu’nun değerini daha âlâ anladık. Bu kanunla sürdürülebilir gücün desteklenmesi, karbon emisyonu kontrolü ve azalımı, kurulacak Mesul üniteler ve Gerekli raporlamalar üzere çevreyi korumak ve iklim değişikliğinin sebeplerini ve tesirlerini azaltmak ismine düzenlemeler bekliyoruz. Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın başta isminin değişmesi olmak üzere birçok gelişime imza attığını da belirtmek gerekir. Bakanlık bünyesinde gerçekleştirilen İklim Şurası’nda İklim değişikliğine ahenk, sera gazı emisyonlarının azaltımı, teknoloji ve bilim, yeşil finansman, göç ve toplumsal siyasetler olmak üzere Türlü bağlamlardan incelendiğinde, planlanan kanun hakkında istişarelerde bulunduğu kaydedildi. Türkiye, 2021 yılında Paris İklim Anlaşması’nı yürürlüğe koydu. AB Yeşil Mutabakatı da nihayet derece kıymetli. Gerekli adımların atılması gerekiyor lakin devletlerin nasıl adımlar atması gerektiği onlara bırakılıyor. Örneğin, COP27 Konferansı. Bilhassa az gelişmiş devletler için bir fon oluşturulmasına karar verildi lakin bu kadar. Nasıl değiştirilecek, nasıl oluşturulacak, bunların hiçbirinin yanıtı verilmedi şimdi. Akademinin ve üniversitenin rolü de burada karşımıza çıkıyor. bütün alanlarda ilim insanlarının bu konuda yapması gereken, bilimsel temellere dayalı kararlar alma konusunda yetkili ve ilgili mercilere Gerekli tavsiyelerde bulunmak ve bahsin kıymetinin anlaşılmasını sağlayarak, bu bağlamda süreçleri hızlandırmak. Gerek okullarda gerek Okul dışı bilinçlenerek etrafımızı de bu çerçevede bilinçlendirmeyi hedefliyoruz. Bizim okulumuzda olduğu üzere disiplinler ortası çalışmaların yürütüldüğü çalışma kümelerine gereksinim var. İlgili halk kuruluşları ile Bir arada toplumun daha Fazla bilinçlendirilmesi sağlanmalı.”
Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı
