Türkiye’yi Yasa boğan Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde başlattığı yardım seferberliği ile Örnek bir dayanışma sergileyen Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), bölgedeki ilim insanlarının araştırmaları sonucunda yayımladığı raporlar ile zelzele gerçeğine ve riskli ögelere dikkat çekmeyi sürdürüyor. Bu kapsamda DEÜ’nün “Saha Çalışmaları Yerbilimsel zelzele Ön Raporu” ismiyle yayımladığı en nihayet raporunda, DEÜ’lü ilim insanlarının sismik rasat çalışmaları, anne şok ve artçı zelzelelerin faylar üzerindeki dağılımları ile ayrıntılı alan gözlemlerinden oluşan araştırma datalarına yer verildi.

Deprem araştırmalarında Türkiye’nin önde gelen yükseköğretim kurumlarından biri olan Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), sarsıntılara yönelik bilimsel araştırma raporları ile kamuoyunu bilgilendirmeyi sürdürüyor. Türkiye’yi Yasa boğan Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde “Saha Çalışmaları Yerbilimsel zelzele Ön Raporu” ismiyle yeni bir rapor daha yayımlayan DEÜ, şark Anadolu Fay Zonu (DAFZ) içindeki Amanos, Türkoğlu-Pazarcık ve Erkenek segmentleriyle, Çardak ve Sürgü fayları ile Antakya Fay Zonu etrafındaki yerbilimsel tabanlı alan çalışmalarını kamuoyuyla paylaştı. TÜBİTAK 1002-C doğal Afet Odaklı alan Çalışması Acil Takviye Programı dayanağı ile DEÜ Mühendislik Fakültesi yerbilimi ve Jeofizik Mühendisliği Kısmı öğretim Üye ve yardımcılarının Amel birliğinde hazırlanan raporda, Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Gaziantep ve Malatya vilayetlerini kapsayan zelzele tesir alanındaki 15 günlük alan gözlemlerinden oluşan araştırma bilgileri yer alıyor.

“EN SARSICI DEPREMDİ”

Beş kısımdan oluşan raporla ilgili değerlendirmelerde bulunan DEÜ Mühendislik Fakültesi yerbilimi Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Ökmen Sümer, Kahramanmaraş merkezli meydana gelen zelzelelerin sosyoekonomik ve çevresel tesirleri bakımından Türkiye tarihinin en sarsıcı zelzeleleri olduğunu belirtti. Aletsel Devre içinde ise sol yanal faylanma sistemlerine sahip Dünya’daki en Aka sarsıntılardan ikisinin Kahramanmaraş sarsıntılarında yaşandığı Anlatım eden Sümer, “Depremlerin büyüklüğü ve yeryüzünde meydana getireceği yerbilimsel tesirler dikkate alınarak Üniversitemiz öz kaynakları, Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Nükhet Hotar’ın yönlendirmeleri ve TÜBİTAK takviyesiyle, incelemelerde bulunmak üzere zelzele bölgesine giderek birçok alanda alan çalışması gerçekleştirdik. 1939 Erzincan sarsıntısı (Mw: 7,9) ve 1999 Kocaeli-Düzce sarsıntısından (Mw: 7,4) daha sarsıcı olan bu zelzeleler, Türkiye’nin tektonik pozisyonu itibariyle bir zelzele ülkesi olduğu gerçeğini bir Kez daha hatırlatmıştır” dedi.

BİLİMİN REHBERLİĞİNDE YİNE İNŞA

Depremin yaralarını sarmayı sürdürürken, bir yandan afete dirençli kentlerin ve yapıların inşa edilmesinde bilimin Kılavuz edilmesi gerektiğini hatırlatan Sümer, “Tarihsel periyottan bugüne kadar devam eden zelzeleler Türkiye’nin bir gerçeğidir ve ülkemizin zelzele tarihi dikkate alındığında, meydana gelen bu Aka felaket jeolojik alt Bina itibariyle sonuncu da olmayacaktır. Bu şuurla, zelzele öncesinde ve sonrasında, meydana gelen kayıpları azaltmak ve kamuoyu farkındalığı yaratmak için, bir Araştırma Üniversitesi olan Dokuz Eylül Üniversitesi ilim insanları olarak üzerimize düşeni ziyadesiyle yapacağımızı, bilimsel nazar açısıyla çalışmalarımızı sürdüreceğimizi belirtmek isteriz” açıklamasında bulundu.

YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ İHA’LAR İLE ÇALIŞILDI

Saha çalışmalarında yüksek manzara çözünürlüklü İnsansız Hava Araçları (İHA) aracılığıyla zelzelelerle ilgili Kıymetli bulguların tespit edildiğini aktaran Sümer, “Depremlerin meydana getirdiği sismotektonik ve sismogravitasyonel deformasyon tesirlerini alanda yerinde rasat ve GNSS datalarıyla kalibre edilen RTK modüllü yüksek çözünürlüklü görüntüleme özelliğine sahip İHA uçuşlarıyla belgeledik. Arazi çalışmalarımızın akabinde gerçekleştirilen ofis çalışmaları ile elde edilen datalar, uzmanlarımız tarafından derlendi ve sarsıntıya dair Kıymetli bulguların yer aldığı bir rapor haline getirildi” sözünü kullandı.

DETAYLARI ANLATTI

Sümer, rapora ait bilgilendirmesinin devamında şunları kaydetti: “Yeni gelişen yüzey kırıklarının yer yer eski fay sarplıklarını ve/veya breşik zonları takip ettiği görülse de, genelde daha Evvel çalışmamış deformasyon alanları oluşturduğu yorumlanmıştır. Sismogravitasyonel deformasyon yapıları ise gerek ilgili yapısal süreksizlere yakın pozisyonlarda gerekse Irak alanlarda epeyce ağır halde gözlenmiştir. Bu yapılar kendi ortalarında sıvılaşma yapıları (sismitler) ve kütle harekeleri formunda iki anne başlık altında değerlendirilmiştir. Yapılan ön değerlendirmelerde sıvılaşma yapıları sırt tipi, yarık tipi, kum volkanları ve bacaları formunda, kütle hareketleri ise rotasyonel ve ötelenme tipi heyelanlar, kitle kaymaları, kaya düşmesi, kaya devrilmesi, döküntü akması, döküntü çığı, toprak akması ve yanal yayılma yapıları olarak yorumlanmıştır. Sıvılaşma ve yanal yayılma yapılarının Özellikle Amik Ovası içinde, kütle hareketlerinden heyelan ve kitle kaymaları tipi deformasyonların ise baskın olarak Hatay Vilayet sonları güneyindeki Miyosen – Pliyosen İhtiyar sedimenter kayalarda ağırlaştığı gözlenmiştir.”

Kahramanmaraş sarsıntılarında meydana gelen anne şokların pozisyonu ile anne neotektonik yapılar üzerindeki dağılımı, anne şok ve artçı sarsıntıların faylar üzerinde gösterimi, Türkiye ve yakın etrafındaki anne neotektonik yapıları gösteren bölgesel haritalar ve sarsıntılara ait sismotektonik ve sismogravitasyonel yapılar ile birçok araştırma içeriğinin paylaşıldığı rapora ulaşmak için; https://haber.deu.edu.tr/yerbilimsel-on-rapor/

Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı