Ar-Ge datalarına ait şimdiki idari kayıt bilgi sayısı ve çeşitliliği nihayet yıllarda artmıştır. Bu nedenle milletlerarası referans kaynağı olan Frascati Kılavuzu’nun tekliflerine Müsait olarak hesaplama tekniği yine gözden geçirilmiş ve yeni datalar doğrultusunda metot değişikliğine gidilmiştir. Yeni hesaplama tekniğine Müsait olarak 2015-2021 yılı ortasındaki datalar güncellenmiştir. Mevzu ile ilgili ayrıntılı metodolojik İzah bülten ekinde yer almaktadır.
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcaması 2021 yılında 101 milyar 738 milyon TL’ye yükseldi
Gayrisafi Yurt içi Ar-Ge harcaması 2021 yılında bir evvelki yıla nazaran 32 milyar 670 milyon TL artarak 101 milyar 738 milyon TL’ye yükseldi.
Ar-Ge harcamasının gayrisafi Yurt içi hâsıla (GSYH) içindeki hissesi %1,40 oldu
Gayrisafi Yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2020 yılında %1,37 iken, 2021 yılında 7 trilyon 248 milyar 789 milyon TL’lik GSYH içindeki oranı %1,40’a yükseldi.
En Çok Ar-Ge harcaması mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı
Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler %61,3 ile en Aka hisseye sahip olurken, bunu %34,2 ile yükseköğretim takip etti. Kâr hedefi olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının Yekün Ar-Ge harcamaları içindeki hissesi ise %4,5 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde işçi harcamaları %48,9 ile en Aka harcama kalemini oluşturdu.
Mali ve mali olmayan şirketler Ar-Ge finansmanında %54,6 ile birinci sırada yer aldı
Ar-Ge harcamalarının 2021 yılında %54,6’sı mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken genel devlet Ar-Ge harcamalarının %27,5’ini, yükseköğretim %16,4’ünü, Yurt dışı kaynaklar %1,5’ini ve diğer Yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak %0,03’ünü finanse etti.
Tam Vakit muadili cinsinden 221 bin 811 Ar-Ge işçisi çalıştı
Tam Vakit muadili (TZE) cinsinden 2021 yılında Yekün 221 bin 811 şahıs Ar-Ge işçisi olarak çalıştı. Kesimler prestiji ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden Yekün Ar-Ge işçisinin 2021 yılında %67,4’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, %28,2’si yükseköğretimde ve %4,4’ü kâr gayesi olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlet bölümünde yer aldı.
TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçisinin oranı %32,1 oldu
TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi sayısı, 2021 yılında 71 bin 301 şahıs ile Yekün Ar-Ge işçi sayısının %32,1’ini oluşturdu. Kesimler prestiji ile TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi oranı yükseköğretimde %45,7, kâr maksadı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette %30,4, mali ve mali olmayan şirketlerde ise %26,6 oldu.
Ar-Ge işçisinin %31,2’si doktora yahut muadili eğitim düzeyine sahip
Ar-Ge çalışanı tahsil durumuna nazaran incelendiğinde, Ar-Ge çalışanının %34,9’unun lisans eğitim seviyesine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla %31,2 ile doktora yahut muadili, %24,3 ile yüksek lisans, %4,8 ile Uğraş yüksekokulu ve %4,8 ile İdadi ve altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge çalışanının eğitim durumuna nazaran dağılımı ise sırasıyla; %48,0 ile lisans, %20,7 ile yüksek lisans, %18,3 ile doktora yahut muadili, %6,7 ile Uğraş yüksekokulu ve %6,3 ile İdadi ve altı eğitim seviyesi formunda oldu.
En Çok Ar-Ge harcaması TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşti
İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflaması (İBBS) 2. Seviyeye nazaran 2021 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge Yekün Ar-Ge harcamasının %29,7’sini gerçekleştiren TR10 (İstanbul) iken, bunu %28,2 ile TR51 (Ankara) ve %9,2 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.
Toplam Ar-Ge işçi sayısının %29,5’i TR10 (İstanbul), %19,3’ü TR51 (Ankara) ve %8,0’ı TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.
Mali ve mali olmayan şirketlerde Ar-Ge harcamasının %53,5’i Ar-Ge merkezlerinde yapıldı
Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2021 yılında gerçekleştirilen 62 milyar 400 milyon TL Ar-Ge harcamasının %53,5’i Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının %85,1’i, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan teşebbüsler tarafından yapıldı.
En Çok Ar-Ge harcaması yüksek teknoloji faaliyetlerindeki teşebbüsler tarafından yapıldı
İmalat endüstrinde Ar-Ge faaliyeti yürüten teşebbüsler teknoloji seviyelerine nazaran sınıflandırıldığında, 2021 yılında imalat endüstrinde gerçekleştirilen 35 milyar 613 milyon TL Ar-Ge harcamasının %46,3’ünün yüksek teknoloji faaliyetinde yer Meydan teşebbüsler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. Bu Oran 2015 yılında %35,1’di. İmalat sanayindeki Yekün Ar-Ge harcamasının %39,6’sı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler, %9,6’sı orta düşük teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler ve %4,5’i düşük teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler tarafından yapıldı.
İmalat endüstrinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2021 yılında en Çok araştırmacının 24 bin 630 şahıs ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüsler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 16 bin 720 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüsler takip etti. TZE cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en Çok kıymetin 22 bin 299 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüslerde olduğu saptandı.
Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı
