Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki zelzelenin travmatik tesirler oluşturduğunu belirten Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, depremzedelerin ruhsal durumlarının kesinlikle ele alınması gerektiğinin altını çizdi. Depremzedelere empatik davranılması gerektiğini Anlatım eden Dilbaz, “Acılarını anladığımızı onlara göstermemiz gerekiyor, bunu söylememiz gerekiyor. Ne kadar Üzüntü çektiklerini ne kadar ıstırap duyduklarını onlara hissettiğimizi kesinlikle söylememiz gerekiyor. Asla söylemememiz gereken şey ise ‘Geçti bak, sen yaşıyorsun ya Kıymetli olan bu’ üzere kelamlar. Bu kelamlar aslında bireylerin daha hatalı hissetmelerine yol açıyor” ihtarında bulundu.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, zelzele sonrası ortaya çıkan travmalar ve baş etme tekniklerine ait değerlendirmede bulundu. zelzele üzere Aka afetlerde en Çok kaybedilen hissin itimat duygusu olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “İnsan olarak itimat hissimizi kaybettik. Depremzedeler şiddetli bir halde dehşet, endişe ve panik duygusu yaşadı. Bu birinci küme. İkinci Küme olarak kendilerine bir şey olmasa da yakınlarını kaybetmiş, Fazla Önemli kayıpları olan bir kümemiz var. Bunlar artık Yas içindeler. Kimileri daha şimdi cenazelerine ulaşamadılar, naaşlarını alamadılar. Tıpkı formda bir kayıp duygusu ile Birlikte ümitsizlik ve çaresizlik yaşıyorlar.” dedi.

Ruh sıhhatini Fazla önemsememiz gerekiyor

İçerisinde bulunulan periyotta depremzedelerin ruhsal durumlarının ele alınması gerektiğini Anlatım eden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Psikososyal müdahalelerimiz Fazla Kıymetli zira Fazla Önemli bir kümemiz var. Sarsıntının etkilediği 12,5 milyon şahıstan bahsediliyor, bir de bu sayıya onların yakınlarının etkilendiğini düşünün. Şu Lahza için acil tıp, ortopedi, genel cerrahi, Tüm vilayetlerdeki hekimlerimiz Fazla Aka bir emekle çalışıyorlar.  Biz burada enkazı görüyoruz fakat artta Önemli kahramanlarımız Mevcut ve bizim ruh sıhhatini Fazla önemsememiz gerekiyor. Bunun üzerinde durmazsak çocuklarımız, gençlerimiz ve insanlarımız yerlerini kaybettiler. Bunların ruhsal sonuçları Fazla ağır olabilir, beşerler bir manada kimliklerini kaybettiler.” dedi.

Yaralarımız kapanacak lakin izleri kalacak

Depremin ruhsal tesirlerinin bir mühlet sonra ortaya çıkacağını Anlatım eden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Hepimiz yaralandık. Umarım herkes atlatabilecek, Tüm hepimizin şu anda umduğu bu fakat ne kadar mühlet alacak. Ben buna yaralanma diyorum. Hepimiz yaralandık, yaralarımız kapanacak fakat izleri kalacak. O yaraların izlerine baktıkça aslında hepimizin geleceğimizi biraz daha garanti altında almamız gerekiyor, onu görmemiz gerekli.” dedi. 

Yasımızı yaşamamız gerekiyor

Yas periyodunun kesinlikle yaşanması gerektiğini Anlatım eden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “10 ıslak üzerindeki çocukların cenazeye katılmasını öneriyoruz ki gerçekleri görebilsin. ancak sevdikleri ve inançta hissettikleri ile birlikte olacaklar. O merasimler bizim kültürümüz ve geleneklerimiz. Bununla atlatabiliriz. Bizim yasımızı bize ilişkin halde yaşamamız gerekiyor. Mevlidimizin okunması, 7 duamız, 40’ımız 51’imiz…Bir ortada dayanışmamızın sağlanması ve nitekim kaybettiğimiz yakınlarımızı törensel olarak yerlerine yerleştirdiğimizden emin olmamız lazım ki öldüklerini kabul edebilelim, yaslarını tutabilelim, bununla baş edebilelim.” dedi.

Yeniden yaşantılama ya da kaçınma ortaya çıkıyor

Depremden sonra insanlarda iki his oluştuğunu belirten Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Birincisi tekrar yaşantılama denilen durum yani o travmayı yine zihinlerinde yaşatmaya başlıyorlar. Hayal görerek ya da kaçınma başlıyor. Kaçınma demek ömürden kaçmaya başlıyorlar. Banyoya girmiyorlar, ‘Banyoda yakalanırsam ve yıkıntı altında kalırsam. O vaziyette bulunursam yani bir halde çıplak vaziyette ölürsem’ biçiminde dehşetleri başlıyor. Konutların içine girmiyorlar, hiçbir şey almıyorlar, kaçınma davranışı bu türlü bir şey.” dedi.

Korkunun öfkesi yaşanıyor

Deprem felaketinin Fazla geniş bir alanda 10 vilayette yaşanmasının, travmanın en Aka tarafı olduğunu belirten Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Depremle birebir anda yardım ulaşmadı ve bu itimat hissini sarstı. İnsanların itimat hissinin sarsılması Öfke demektir, toplumsal bir Öfke var, bizim Fazla empatik davranmamız gerekiyor. Aslında bu endişenin öfkesi. Beşerler, korktukları için öfkeleniyorlar, bizim burada anlayışlı olmamız ve empatik yaklaşmamız, bizim onlara Öfke ve kızgınlık göstermememiz gerekiyor. Kabullenmemiz ve sevgi ile karşılamamız gerekli. Zira şu anda nitekim Fazla Önemli bir travmaları var.” dedi.

Psikososyal müdahaleler kesinlikle yapılmalı

Özellikle birkaç ay sonra, birçok şey yerleştikten sonra yalnızca Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu değil, psikiyatri literatüründeki bütün hastalıkların görülmeye başlanacağını kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Eğer psikososyal müdahaleleri gereğince ulaştıramazsak depresyon ve anksiyete üzere Fazla Önemli meselelerle karşı karşıya geleceğiz. Kâfi sayıda elamanlar eğitildi, şu anda vazife bekliyorlar. İçerisinde bulunduğumuz akut Devre geçtikten sonra her vilayette bu misyonu alabilecek gruplar hazır. Burada tertip Fazla kıymetli.” dedi.

Bütünlük ve itimat hissini yine yaşamalılar

Depremzedelere yalnız olmadıklarını hissettirmek gerektiğini Anlatım eden kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Bizim için faydalı olan şey, birbirimizi sevdiğimizi ve birbirimizle Birlikte olduğumuzu hissedebilmektir. Beşerler hiç tanımadığı şahıslar için yardımlar yaptılar, ağladılar, üzüldüler. Bu Fazla Değerli bir his, ağlayan için de yardımın gittiği taraf için de. fakat orada da dikkatli olmamız gerekiyor. Ruhsal travmalar açısından bir haftayı konuştuk, bir ayı konuşacağız, altı ayı konuşacağız, iki yılı konuşacağız. Yardımlar için de tıpkı biçimde. Bizim Fazla uygun organize olarak ruhsal olarak onları desteklediğimizi yalnızca telaffuzla değil, organize ederek vakte yaymamız gerekiyor. Bütünlük hissini, itimat hissini yine yaşamalılar.” dedi.

En Fazla empatiye muhtaçlıkları var

Depremzedelerin en Fazla empatiye muhtaçlıkları olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Birincisi acılarını anladığımızı onlara göstermemiz gerekiyor, bunu söylememiz gerekiyor. Ne kadar Istırap çektiklerini ne kadar hüzün duyduklarını onlara hissettiğimizi kesinlikle söylememiz gerekiyor: Zelzelenin Olumsuz tesirlerini yaşadınız. Şimdi bir yandan yaşam olağana dönmeye başlarken sizin de ruhsal açıdan bunlardan az ya da çok etkilenmeniz doğal. Bunları sadece siz değil, zelzele bölgesindeki herkes yaşadı. Herkes korktu. Alelade bir kaygıdan çok bir dehşet duygusuydu yaşanılan. Çoğu insan sizin üzere çaresiz hissetti.

Bu kelamlar asla söylenmemeli!

Asla söylemememiz gereken şey ise ‘Geçti, sen yaşıyorsun bak’ üzere kelamlar. Bu kelamlar aslında şahısların daha hatalı hissetmelerine yol açıyor. Daha Kötü hissediyorlar ya da ‘Tamam bak her şey geçecek’, ‘Tekrar yine başlayacaksınız’ üzere cümleler. Bu devirde insanların tekrar başlama ile ilgili zati bir fikirleri yok. Ayakta kalmaya çalışıyorlar, Mevcut olmaya çalışıyorlar, aç kalıyorlar fakat açlıklarını hissetmiyorlar. Akut gerilim devirlerinde bu türlü yaşanıyor.” dedi.

Duygularınızı kesinlikle anlatın

Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, bu periyotta yaşanabilecek hisler olduğunu da belirterek “Aşırı dehşet, çaresizlik ve dehşete düşme hisleri, şok, hisleri hissedememe, tepkisizlik, ağlayamama üzere durumlar ortaya çıkabilir. zelzele anlarını tekrar tekrar hatırlayabilir, yaşananlarla ilgili rüyalar ya da gündüz düşleri görebilir, Hadise güya tekrar oluyormuş üzere hissedebilirsiniz. zelzele olayını hatırlatan yerlerden ya da durumlardan kaçınmak isteyebilirsiniz. Olayın tamamını ya da kimi kısımlarını hatırlayamayabilir, zelzelenin olduğu konuta giremez, insanlardan uzaklaşır, olayla ilgili konuşmayı istemeyebilirsiniz. Uykusuzluk, sonluluk, çabuk öfkelenme, aşırı irkilme, üzere çok gerginlik belirtileri ve çarpıntı, titreme, soluk almakta zorluk yaşayabilirsiniz.” diye konuştu.

Bu periyotta Vakit vakit insanların yediği yemekten suçluluk duyduğunu Anlatım ettiğini kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Hayır utanç duymayacağız ancak yardım edeceğiz. Biz canlı varlıklarız, diğerlerinin acılarının büyüklüğü bizim acımızı küçültmüyor, onların acılarını Irak da olsak hissediyoruz. ancak Ömür devam edecek ki biz hem ülke olarak ayağa kalkalım, oradaki vatandaşlarımıza Yardımcı olabilelim. Yoksa aç kalarak, uyumayarak ya da burada kendimize eziyet ederek oraya Yardımcı olmuyoruz. Bunların hepsini Vakit içinde yeneceğiz. Bunun için teklifim şu: Sevdiğiniz insanlara, güvendiğiniz insanlara sıkıntınızı anlatın, konuşun, dinleyecek birini bulamıyorsanız profesyonel takımlarla konuşun lakin kesinlikle hislerinizi anlatın, konuşun ve paylaşın.” dedi.

Kaynak: (BYZHA) – ak Haber Ajansı